راههای مهم برای جلوگیری از سکته مغزی

✅چگونه با تغذیه سالم از سکته مغزی پیشگیری کنیم؟

یکی از راههای موثر برای جلوگیری از سکته مغزی، تغذیه سالم است. ته نشین شدن چربی در رگ ها یک عامل اصلی برای سکته است. به همین دلیل هرچه رژیم شما سالم تر و عاری از چربی باشد، شما کمتر در معرض سکته مغزی هستید.

میوه‌ها، سبزیجات تازه، غلات کامل، ماهی‌های چرب (مثل سالمون)، حبوبات، و مغزها را در رژیم غذایی تان بگنجانید. مصرف نمک، چربی‌های اشباع، فست فودها، غذاهای فرآوری‌شده و قندهای افزودنی به طرز چشمگیری خطر سکته را افزایش می دهد. رژیم مدیترانه‌ای بهترین نوع رژیم غذایی برای جلوگیری از سکته مغزی است. در انتهای همین مقاله، از رژیم مدیترانه ای برایتان خواهم گفت.
ضمنا چاقی عاملی فزاینده در ته نشین شدن چربی خون است، با یک رژیم متعادل می توانید از چاقی فاصله بگیرید و چربی های مضر را در رگهایتان جمع نکنید.

✅رژیم غذایی غنی از میوه ها و سبزیجات

رژیم غذایی حاوی پنج عدد میوه یا سبزى در روز ممکن است خطر سکته مغزی را کاهش دهد. همچنين روغن زیتون، آجیل و غلات کامل نيز می توانند مفید باشند.

✅تأثیر ورزش در جلوگیری از خطر سکته مغزی

ورزش منظم و نه ورزشی که به شما و قلبتان فشار بیاورد، از خطر سکته جلوگیری می کند. ورزش گردش خون شما را بهبود می بخشد، فشار خونتان را کم می کند. چربی خون، قند و وزنتان را کم می کند.
سی دقیقه، پیاده روی، دوچرخه سواری یا شنا، عملکرد عروق مغز شما را بهبود می دهد و از تشکیل لخته خون جلوگیری می کند.
همچنین استرس شما کم می شود. هورمون های بدنتان متعادل می شود و باعث می شود خون شما بهتر و بیشتر در جریان قرار بگیرد. همه اینها منجر به جلوگیری از سکته مغزی می شوند.

ورزش های هوازی موجب کاهش خطر ابتلا به سکته مغزی می شوند و می توانند فشار خون را نیز كاهش دهند. ورزش سطح کلسترول لیپوپروتئین با چگالی بالا را افزایش مى دهد و سلامت کلی عروق خونی و قلب را بهبود مى بخشد. همچنین به شما در کاهش وزن، کنترل دیابت و کاهش استرس کمک مى كند .

✅نقش فشار خون در ایجاد سکته مغزی و راه‌های کنترل آن

فشار خون هم دیواره رگ های شما را نازک می کند و احتمال پاره شدن رگ وجود دارد، هم می تواند لخته های خون از نقاط دیگر بدن را کنده و به مغز بیاورد که باعث سکته می شود. بنابراین فشار خونتان را به طور منظم بررسی کنید، اگر عدد فشار خونتان نرمال نیست و فشارتان بالاتر از حد نرمال است، آن را کنترل کنید. راه کنترل فشار هم، ورزش، کنترل استرس، حفظ وزن سالم و محدود کردن مقدار مصرف سدیم و الکل همه راه هایی هستند که مى توان فشار خون بالا را در کنترل كرد. کاهش میزان کلسترول و چربی اشباع در رژیم غذایی خود كه مى تواند باعث كاهش پلاک در شريان ها شود.
نمک را از رژیمتان حذف یا کم کنید، چربی های غیر مفید را هم همچنین. سلامت قلب و مغز شما بستگی زیادی به همین کار دارد.

به مقاله عدد راهکارهای کاهش فشار خون مراجعه کنید.

✅چرا کنترل دیابت برای جلوگیری از سکته مغزی مهم است؟

افراد دیاتی، تا 4 برابر بیشتر در معرض سکته هستند. دیبات می تواند به دیواره رگهای خونی آسیب بزند، انعطاف رگ ها را کم می کند و خطر پارگی رگ را زیاد می کند. علاوه بر آن دیابت عامل فشار خون بالا، چربی بالا و چاقی هم هست که خودشان عامل سکته هستند.

برای کنترل دیابت، کنترل استرس، ترک سیگار و الکل، بررسی قند خون و مصرف داروی تجویزی پزشکتان را در برنامه تان بگذارید. دیابت یک بیماری به شدت خطرناک است پس آن را جدی بگیرید.

هر چه قند شما در محدوده نرمال قرار بگیرد، خطر سکته در شما کمتر خواهد بود

✅سیگار و الکل؛ دو عامل مهم در افزایش ریسک سکته مغزی

سیگار و الکل هر دو باعث بالا رفتن فشار خون و افزایش ضربان قلب می شوند. نیکوتین موجود در سیگار به رگ های خونی آسیب می رساند و در نتیجه دیواره رگ ها تنگ می شود. از طرفی مصرف زیاد الکل با افزایش ضربان قلب احتمال خونریزی مغزی را زیاد می کند. بنابراین اگر می خواهید در معرض سکته مغزی نباشید، الکل و سیگار را ترک کنید و یکی از مهمترین راهکارهای جلوگیری از سکته مغزی را انجام بدهید.

✅اجتناب از مصرف مواد مخدر غیرقانونی

بعضی از مواد مخدر خیابانی مانند کوکائین و متامفتامین، فاکتورهای خطر براى سکته مغزی هستند. کوکائین موجب کاهش جریان خون و تنگى شريان ها مى شود.

✅استرس از عوامل اصلی سکته مغزی است

استرس از مهمترین عوامل سکته مغزی است.با اینکه استرس مستقیما باعث سکته مغزی نمی شود اما افزایش کورتیزول و آدرنالین در زمان استرس، باعث بالا رفتن فشار خون و ضربان قلب می شود. در نتیجه این افزایش فشار خون، تپش قلب و التهاب عروقی، احتمال سکته مغزی بالا می رود. ورزش های منظم و هوازی، پیاده روی و دوچرخه سواری و ورزش هایی که نشاط آور هستند به شما در کاهش اضطراب کمک می کنند. علاوه بر این تمرین های یوگا و کنترل ذهن، تنفس عمیق، طبیعت گردی و فاصله گرفتن از عواملی مثل شبکه های اجتماعی هم کمک کننده هستند.
خواب کافی و همین طور روش های درمانی جدید مثل آر تی ام اس، برای کم شدن استرس و اضطراب بسیار موثر هستند. پس یکی از مهمترین مواردی که باید برای جلوگیری از سکته مغزی رعایت کنیم، همین کنترل استرس و اضطراب است.

✅اگر از افرادی هستید که در ریسک سکته مغزی دارند، از پزشک کمک بگیرید.

تمامی مواردی که در بالا آورده شد، عوامل خطرزای سکته مغزی هستند. اگر سبک زندگی تان تا کنون اشتباه بوده است، در معرض استرس مزمن بوده اید، قبلا سابقه سکته مغزی داشته اید، دیابت دارید و یا موارد دیگر همین الان تلفن خودتان را بردارید و با دکتر متخصص مغز و اعصاب تماس بگیرید.

چک لیست عوامل خطر سکته مغزی

• فشار خون بالا (140/90 یا بیشتر)
• بیماری قلبی
• دیابت
• سیگار کشیدن
• استفاده از قرص‌های ضدبارداری خوراکی
• سابقه حملات ایسکمیک گذرا (TIA)
• افزایش تعداد گلبول‌های قرمز خون
• کلسترول و چربی خون بالا
• عدم فعالیت بدنی
• چاقی
• مصرف بیش از حد الکل
• سوءمصرف مواد مخدر (کوکائین و مواد مخدر داخل وریدی)
• ریتم غیرطبیعی قلب
• ناهنجاری‌های ساختاری قلب (بیماری دریچه‌ای قلب)
• افزایش سن (بیش از 55 سال)
• جنسیت (مردان بیشتر دچار سکته می‌شوند؛ زنان بیشتر فوت می‌کنند)
• سابقه سکته مغزی قبلی
• وراثت یا ژنتیک

علائم قبل از سكته مغزى

برخی علائم هشدار دهنده ی قبل از سکته ی مغزی عبارتند از: اشكال در صحبت کردن و فهمیدن، فلج یا بی حسی صورت، دست یا پا به خصوص در یک طرف بدن، مشکل در دیدن در یک یا هر دو چشم، تارى يا دوبينى، سردرد ناگهانى و شديد به همراه استفراغ، سرگیجه یا كاهش هوشیاری، مشکل در راه رفتن و عدم تعادل

علائم سكته مغزى در زنان

ممکن است علایم سكته ى مغزى در زنان مشابه علائم سكته ى معزى در مردان نباشد. این علائم ممكن است شامل موارد زیر باشد:

• حالت تهوع یا استفراغ
• تشنج
• سکسکه
• مشکل در تنفس
• درد
• غش كردن یا از دست دادن هوشیاری
• ضعف عمومی

از آنجايى که این علائم منحصر به زنان است، ممکن است به سرعت تشخيص داده نشود و درمان به تاخير بيافتد. رفتارهای عجیب و غریب، مانند خواب آلودگی ناگهانی، نيز می تواند نشان دهنده ى یک سکته مغزی باشد. پزشکان این علائم را وضعیت ذهنی متغير می نامند.

این علائم عبارتند از:

• عدم پاسخگویی
• بى هوشى
• گیجی
• تغییر رفتار ناگهانی
• توهم

عوامل خطر سکته مغزی

سکته مغزی می‌تواند به‌دلیل انسداد یا پارگی عروق خونی ایجاد شود و بر اساس علت، به دو نوع اصلی سکته ایسکمیک و سکته هموراژیک تقسیم می‌شود. در ادامه، دلایل هر دو نوع بررسی می‌شوند:

سکته مغزی ایسکمیک

حدود 85 درصد سکته هاى مغزی از نوع سکته هاى مغزی ایسکمیک هستند. سکته مغزى ایسکمیک زمانی اتفاق می افتد که شریان های مغز شما تنگ یا مسدود شده و باعث كاهش شديد جریان خون (ایسکمی) شوند، بایستی به این موضوع توجه کنید که اگر بیمار قبل از رسیدن به مرحله انسداد عروق تشخیص داده شود و با کمک روشهای کنونی از جمله استنت گذاری در مغز شریان باز شود این بیمار سکته را تجربه نخواهد کرد، هم اکنون با کمک دستگاههایی مانند سونوگرافی داپلر مغزی یک پزشک به راحتی می تواند وضعیت شریان های مغز را بررسی کرده و در صورتی که انسدادی وجود دارد با استفاده از شیوه هایی از قبیل دارو درمانی، استنت مقزی با هدایت دستگاه آنژیوگرافی مغز و یا روشهای دیگر به درمان آن بپردازد.

سکته مغزی ایسکمیک به دلیل انسداد جریان خون و تنگی شریان مغزی رخ می‌دهد و معمولاً ناشی از ته نشین شدن چربی خون و ایجاد لخته‌های خونی است. این لخته‌ها ممکن است به دلایل زیر تشکیل شوند:

• • • آترواسکلروز ( تجمع چربی و پلاک در دیواره رگ‌ها)
    • اختلالات لخته شدن خون
    • آمبولی مغزی
    • فیبریلاسیون دهلیزی
    • نقایص قلبی
    • بیماری ایسکمیک میکروواسکولار
    • بیماری پارکینسون
    • بیماری های عصبی و آسیب های مغزی

سکته مغزی هموراژیک

این نوع سکته به‌دلیل پارگی عروق خونی مغز و نشت خون به بافت‌های اطراف رخ می‌دهد. علل اصلی آن عبارتند از:

• • • فشار خون بالا
    • پاره شدن آنوریسم مغزی
    • تومورهای مغزی
    • بیماری‌های عروقی

این پاراگراف بسیار مهم است

اگر سابقه سکته مغزی دارید حتما به پزشک مغز و اعصاب مراجعه کنید، او می تواند بررسی کند شما تا چه حد در معرض سکته های بعدی هستید. جلوگیری از سکته های بعدی بسیار مهم است.

تشخیص زودهنگام سکته مغزی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؛ این اتفاق می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر روند بهبودی و کاهش عوارض ناشی از آن داشته باشد. زمانی که سکته مغزی اتفاق می‌افتد، هر دقیقه‌ای که می‌گذرد، ممکن است به آسیب مغزی بیشتری منجر شود. درمان سریع و به موقع، می‌تواند از گسترش آسیب جلوگیری کند و شانس بهبودی بیمار را افزایش دهد.

علاوه‌‌بر این، تشخیص زودهنگام، به پیشگیری از سکته مغزی و عوارض طولانی‌مدت آن کمک می‌کند. بسیاری از افرادی که سکته مغزی را تجربه می‌کنند، ممکن است با ناتوانی‌های جسمی یا شناختی مواجه شوند. اما با مداخله سریع، می‌توان از بروز این عوارض جلوگیری کرد یا شدت آن‌ها را کاهش داد.

در سکته مغزی ایسکمیک، استفاده از داروهایی مانند TPA (ترومبولیتیک) در زمان مناسب می‌تواند عروق مسدود شده را باز کند و جریان خون را به ناحیه آسیب‌دیده بازگرداند. بنابراین، آگاهی از علائم سکته مغزی و اقدام فوری در صورت مشاهده آن‌ها، می‌تواند جان فرد را نجات دهد و کیفیت زندگی او را بهبود بخشد.

نوار مغز (EEG) و سونوگرافی مغز TCCD نیز در این زمینه نقش دارند. نوار مغز با شناسایی الگوهای فعالیت امواج مغزی، تغییرات ناشی از سکته را تشخیص می‌دهد و می‌تواند به تشخیص زودهنگام کمک کند. سونوگرافی TCD نیز برای ارزیابی جریان خون در عروق مغزی و شناسایی انسدادها استفاده می‌شود، که می‌تواند در تشخیص سکته‌های احتمالی موثر باشد.

سکته مغزی چگونه تشخیص داده می شود؟

تشخیص سکته مغزی شامل بررسی تاریخچه پزشکی، معاینه فیزیکی، و آزمایشات تخصصی برای تصویربرداری از مغز و بررسی جریان خون است. در ادامه مهم‌ترین روش‌های تشخیصی به صورت خلاصه توضیح داده شده‌اند:

• سی‌تی‌اسکن مغز: با استفاده از اشعه ایکس، تصاویری دقیق از مغز تهیه می‌شود تا خونریزی یا آسیب ناشی از سکته شناسایی شود.
• ام‌آر‌آی: از میدان‌های مغناطیسی و فرکانس‌های رادیویی برای بررسی تغییرات کوچک در بافت مغز استفاده می‌شود.
• سی‌تی‌آنژیوگرافی (CTA): تصاویری از رگ‌های خونی گرفته می‌شود تا انسداد یا باریک شدن آن‌ها مشخص شود.
• آنژیوگرافی رزونانس مغناطیسی (MRA): با فناوری MRI جریان خون در شریان‌ها بررسی می‌شود.
• سونوگرافی داپلر (کاروتید): با امواج صوتی، داخل شریان‌های کاروتید بررسی می‌شود تا انسداد یا باریک شدن ناشی از پلاک‌ها شناسایی شود.

درمان‌های موجود و مراقبت‌های بعد از سکته مغزی

در درمان سکته مغزی به نوع و شدت آن بستگی دارد و به طور کلی به دو دسته اصلی تقسیم می‌شود: سکته مغزی ایسکمیک و سکته مغزی هموراژیک.

درمان سکته مغزی ایسکمیک

1. داروهای ترومبولیتیک: داروهایی مانند TPA (تِی‌پی‌ای) که در عرض 3 تا 5 ساعت پس از شروع به تجویز می‌شوند، می‌توانند لخته‌های خونی را حل کنند و جریان خون را به ناحیه آسیب‌دیده بازگردانند.
2. ترومبکتومی: در موارد شدیدتر، ممکن است پزشکان اقدام به ترومبکتومی کنند، یک روش جراحی که در آن لخته خون از عروق خونی خارج می‌شود. این روش معمولاً برای بیمارانی که دچار انسداد شدید عروق هستند و درمان با داروها مؤثر نبوده، انجام می‌شود.
3. داروهای ضد انعقاد: پس از درمان اولیه، ممکن است داروهای ضد انعقاد مانند آسپرین یا داروهای جدیدتر تجویز شوند تا از تشکیل لخته‌های جدید جلوگیری کنند.

به مقاله درمان سکته مغزی مراجعه کنید.

درمان سکته مغزی هموراژیک

1. کنترل خونریزی: درمان اولیه شامل کنترل خونریزی و کاهش فشار داخل جمجمه است. این ممکن است شامل استفاده از داروها برای کاهش فشار و تورم باشد.
2. جراحی: در برخی موارد، ممکن است نیاز به جراحی باشد تا خونریزی کنترل شود یا برای ترمیم رگ‌های خونی آسیب‌دیده. این عمل می‌تواند شامل تخلیه خون تجمع‌ یافته یا تعمیر آنوریسم (رگ خونی ضعیف) باشد.

توانبخشی

پس از درمان اولیه، توانبخشی نقش مهمی در بازگشت بیمار به زندگی روزمره دارد. این فرآیند شامل:

• فیزیوتراپی: برای بازیابی حرکت و قدرت عضلانی.
• گفتار درمانی: برای کمک به بیماران در بازگشت به توانایی‌های گفتاری و ارتباطی.
• کاردرمانی: برای کمک به بیماران در انجام فعالیت‌های روزمره و مستقل شدن.

روش‌های نوین

روش‌های جدید مانند تحریک مغناطیسی ترانس‌کرانیال آرتی‌ام‌اس(RTMS) نیز در حال توسعه هستند. این روش‌ها می‌توانند به تحریک نواحی خاص مغز کمک کنند و در فرآیند توانبخشی مؤثر باشند.

:منابع

https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/5601-stroke

https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/stroke