چگونه سردرد را خوب کنیم | 7 درمان فوری سردرد شدید

قبل از آنکه بدانیم چگونه سردرد را خوب کنیم، بهتر است این مقدمه مهم را بخوانید. اینکه سردرد شما از چه نوعی است، و در چه حالی هستید، بسیار مهم است. در مواردی درمان فوری سردرد شدید ممکن است. اما برخی سردرد ها خطرناک هستند و باید بدون فوت وقت به بیمارستان مراجعه کرد. (پادکست این مقاله، در انتهای صفحه قرار داده شده است)

پس اگر این سردرد امروزتان با سردردهای دیگر فرق دارد؛ حتما اول مقاله “سردرد های خطرناک” را ببینید. اما اگر سردردتان یک سردرد متفاوت نیست، می توانیم به سراغ درمان فوری آن برویم. به طور خلاصه، سردردهای ناگهانی که ممکن است از سکته مغزی خفیف یا سکته مغزی شدید و یا پارگی آنوریسم مغزی باشد؛ باعث به خطر انداختن جان بیمار می شود. در چنین شرایطی جان بیمار در اولویت بیمار قرار می گیرد. پس، شماره تماس اورژانس 115 است؛ وقت تلف نکنید.

در کنار موارد مهم بالا، بدانیم؛ سردرد از آن دسته مواردی است که، گاهی خودش یک بیماری است و گاهی به عنوان علائمی از بیماری ظاهر می شود. پس برای درمان سریع سردرد، اول علت آن را پیدا کنید.

چگونه سردرد را خوب کنیم

سردرد با حالت های مختلفی اتفاق می افتد و بر اساس همین دسته بندی می شود. دسته بندی ها و انواع سردرد عبارتند از:

1. همی کرانیا کانتینوآ                                                                                     .

اگر شما سردردی دارید که یک طرف سر یا صورتتان را درگیر می کند. یک سردرد ادامه دار است و روزهای زیادی شما را درگیر می کند؛ پس احتمالا شما دچار همی کرانیا هستید. این یک سردرد اولیه است. به این معنی که ناشی از یک بیماری دیگر نیست. هر کسی ممکن است دچار این نوع سردرد شود؛ اما در خانم های جوان شایعتر است. متاسفانه همی کرانیا یک سردرد مزمن است و ممکن است تا 3 ماه از بین نرود. علائم دیگر آن درد چشم، تهوع و استفراغ، قرمزی چشم، گرفتگی بینی، افتادگی پلک، آبریزش بینی و همین طور حساسیت به نور و صدا است.

• • • درمان همی کرانیا

      برای درمان این سردرد داروی ایندومتاسین 25 میلی، با دوز 3 بار در روز تجویز می شود. بیماران زیادی نهایتا تا 24 ساعت بعد به دارو جواب می دهند و سردردشان خوب می شود. اما اگر این دوز دارو مناسب نبود، معمولا پزشک تا دوز های بالاتری تا 300 میلی در روز هم تجویز می کنند. اما همیشه گفته ام و باز هم تکرار می کنم که هر درمانی عوارض مختص به خودش را دارد. بنابراین بهترین تصمیم این است که خوددرمانی نکنید و به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید. اما در لحظه ای که سردرد شما را آزار می دهد و قطعا همان ثانیه متخصص در دسترستان نیست، این درمانها توصیه می شوند.
      اگر بیمار به دلیل عوارض نتواند ایندومتاسین را تحمل کند، بیمار می تواند از داروی ملاتونین هم استفاده کند. ملاتونین یک دارو با عملکرد مشابه ایندومتاسین است. این دارو را می توان به همراه ایندومتاسین در دوز پائین استفاده کرد. سلکوسیب، گاباپنتین، والپرات سدیم و ناپروکسن هم می تواند موثر باشد. البته که تاثیر آنها مانند لاموتریژین نیست. برخی از سایتها سوماتریپتان را هم راه درمان می دانند اما سوماتریپتان برای این نوع سردرد موثر نیست.

2. سردرد یخ شکن                                                                                           .

این یک نوع سردرد کوتاه مدت در حد چند ثانیه است، که تیز و شبیه کوبیده شدن خنجر اتفاق می افتد. این نوع درد ممکن است چندبار در روز اتفاق بیافتد. همه، از هر جنس و سنی ممکن است دچار این سردرد شوند. اما خانم هایی که دچار میگرن هستند بیشتر مستعد آن هستند.
سردرد یخ شکن در دو حالت اولیه و ثانویه تقسیم بندی می شود. در حالت اولیه یعنی هیچ بیماری مسبب آن نیست و نگرانی هم برای آن وجود ندارد. اما اگر سردرد یخ شکن ثانوی به یک بیماری باشد، یعنی در اثر یک بیماری دیگر ایجاد شده باشد؛ باید به دنبال علت آن بود. این سردرد ممکن است ثانوی به زونا، تومور مغزی یا ام اس باشد.
از علامت های دیگر این سردرد این است که از یک سمت به سمت دیگر کشیده می شود و معمولا زیر 3 ثانیه طول می کشد. مثلا از سمت چپ سر به راست یا برعکس و یا از جلوی سر به عقب یا برعکس. خبر خوب اینکه این نوع سردرد به ندرت ناشی از تومور مغزی است. برای تشخیص آن هم پزشک اغلب با یک معاینه متوجه می شود. اما در مواردی هم ممکن است ام آر آی لازم باشد.

• • • درمان سردرد یخ شکن

      این سردردی نیست که بتوانید با دارو آن را درمان کنید. چون زمان زیادی طول نمی کشد. وقتی دارو وارد بدن شما می شود، مدتها است که در حقیقت این درد از بین رفته است. اما مصرف ملاتونین و ایندومتاسین به پیشگیری از این وضعیت کمک می کند. و نهایتا در این درد باید بگویم نیازی به درمان فوری سردرد شدید نیست ؛).

3.میگرن                                                                                                       .

میگرن یکی از آن سردردهایی است که شیوع زیادی، مخصوصا در خانم ها دارد. که از خفیف تا شدید پیش می آید. علائمی مثل تاری دید، تهوع، استفراغ، حساسیت به نور هم در کنار آن هست. (درباره درمان میگرن و چگونگی کنترل حملات آن در مقاله میگرن کامل صحبت کرده ام.)
میگرن به شکل معمول در یک سمت سر و به حالت ضرباندار ایجاد می شود. این سردرد از چند ساعت تا چند روز هم می تواندادامه داشته باشد. اما حملات بیمار به روش هایی قابل کنترل هستند.
برای درمان این سردرد، تحقیقات اخیر نشان داده است؛ درمان در اوایل حمله موثر تر است تا پس از گذشتن مدتی از شروع آن. ضمنا یک دوز واحد بیشتر از چند دوز در روز تاثیر داشته است. در مورد بیمارانی که با حالت تهوع و استفراغ مراجعه می کنند یا به دارو جواب نمی دهند، پزشک از داروهای تزریقی وریدی، عضلانی یا زیرجلدی استفاده می کند.

• • • درمان میگرن خفیف

      اگر میگرن به شکل خفیف پیش بیاید و بیمار حالت تهوع یا استفراغ نداشته باشد، از داروهای ضدالتهاب استروئیدی (NSAID) ها استفاده می شود. مثل ناپروکسن، ایبوپروفن یا دیکلوفناک. و همین طور استامینوفن می تواند به درمان آن کمک کند. برخی مواقع، زمانی داروهای غیر مخدر به بیمار جواب نمی دهند؛ دوز هایی از تریپتان ها مثل ریزاتریپتان یا سوماتریپتان هم تجویز می شود. یا ترکیب بین تریپتان ها و داروهای NSAID که موثرتر از هرکدام به تنهایی است. به شخصه در باره این دسته، از سوماتریپتان به عنوان یک داروی خوب استفاده نمی کنم. این دارو اگرچه می تواند از میزان سردرد ناشی از میگرن کم کند و تا یک ربع یا نیم ساعت بعد از آن بیمار را آرامتر کند؛ اما عوارض ناشی از آن مخصوصا، عارضه سردرد ناشی از دارویی که سوماتریپتان ایجاد می کند، آزار دهنده است.

    • درمان میگرن متوسط تا شدید
      

      درمان این درد به وسیله تریپتان ها با ترکیبات غیر مخدر NSAID مثل سدیم والپرات انجام می شود. ممکن است بیمار حالت تهوع یا استفراغ هم داشته باشد که در کنار آن از داروهای ضد تهوع و ضد استفراغ هم استفاده می کنیم. در درمان این نوع درد هم ترکیب بین NSAID و تریپتان موثرتر از هر کدام به تنهایی است.

    • درمان میگرن شدید در بیماران اورژانسی مقاوم به درمان
      

      برای درمان فوری سردرد شدید، بیماران میگرنی که در اورژانس بیمارستان بستری هستند و به درمان مقاوم هستند، از داروهای تزریقی، سوماتریپتان زیرجلدی 6 میلی گرم یا یک داروی ضد استفراغ تزریقی استفاده می شود. همین طور اگر از داروی متوکلوپرماید تزریقی یا پروکلروپرازین استفاده شود، پزشک داروی دیفن هیدرامین را هم برای جلوگیری از واکنش های بدن مثل آکاتیزیا (میل غیرقابل کنترل برای حرکت دادن پاها) تجویز می کند. و دگزامتازون بین 10 تا 24 میلی گرم تزریقی برای جلوگیری از عود زودهنگام میگرن استفاده می شود.

• 

  • 4. سردرد های ناشی از ورزش                                                                               .
    

  • درد هایی که به دلیل ورزش هایی مانند دو، شنا، قایقرانی، تنیس، و وزنه برداری یا به شکل کلی بعد از ورزش ایجاد می شوند. این نوع سردرد بین 5 دقیقه تا 48 ساعت طول می کشد. و اکثرا در گرما یا ارتفاعات بالا اتفاق می افتد. اما مسئله مهم این است که هر سردرد ناشی از ورزش باید حتما بررسی شود (با اینحال نگران نباشید؛ در اکثر موارد سردرد ورزش یک میگرن ساده است.) در درصد کمی از موارد، این یک سردرد خطرناک است.
    در زمان ورزش فشار خون افزایش پیدا می کند و اگر فرد بیمار دچار بیماری مانند آنوریسم مغزی باشد؛ افزایش فشار خون باعث می شود، فشار داخل آنوریسم هم افزایش پیدا کند. مهمترین علامت این مسئله همان سردرد است. پزشک برای بررسی آن ام آر آنژیو، سیتی آنژیو یا آنژیوگرافی مغز تجویز می کند.
    زمانی  برای بررسی ممکن است  علائم آن ممکن است مشابه میگرن باشد ولی درد آن محدود به ناحیه سر است.

    • درمان سردرد های ناشی از ورزش

      اگر سردرد شما ناشی از یک میگرن ساده یا یک سردرد بی خطر باشد، یک مسکن شما را آرام می کند و درمان آن کمی استراحت در کنار مصرف یک مسکن است. اما اگر درد نااشی از بیماری مثل آنوریسم، تومور مغزی یا خونریزی مغزی باشد، درمانهای آنژیوپلاستی یا جراحی باز و درمانهای پیشرفته تر لازم است.

نکنه تاکیدی:

درمورد سردردهای ناشی از ورزش اگر این سردرد از نوع ثانویه بوده باشد و در اثر یک بیماری مانند بیماری عروق کرونر، خونریزی مغزی، پارگی آنوریسم، تومور مغزی و یا امثال آن به وجود بیاید جزء سردردهای خطرناک بوده و نیاز به درمان فوری دارد.

5. سردردهای مزمن در اثر مصرف بیش از حد دارو                                                       .

سردردی که پس از

1. 1. 1. 1. مصرف بیش از حد دارو
         2. یا مصرف داروهایی از خانواده تریپتان از جمله سوماتریپتان (که برای درمان حمله شدید میگرن به کار می رود)  ایجاد می شود.

می تواند عوارض ثانویه سردرد ایجاد کند که، از این نوع سردردها هستند.

• • • درمان این نوع سردرد

      معمولا با قطع مصرف دارو متوقف می شود و نیازی به اقدام خاص ندارد. ولیکن اگر شما دارویی مصرف می کنید از جمله سوماتریپتان که پزشکتان آن را تجویز کرده است؛ دو نکته را به خوبی رعایت کنید.

1. 1. 1. 1. اولا به اندازه تجویزی مصرف کنید و تصور نکنید مصرف بیشتر دارو به شما کمک می کند
         2. ثانیا این عوارض را با پزشکتان در میان بگذارید.

پس در مورد این نوع سردرد در پاسخ به سوال “چگونه سردرد را خوب کنیم” می توانید؛ با مشورت پزشکتان

1. 1. 1. 1. از دوز کمتر دارو استفاده کنید.
         2. برند دارویتان را عوض کنید.
         3. دارو را قطع کنید.

6. سردرد خوشه ای                                                                                               .

سردردهای خوشه ای و یا کلاستر نوعی سردرد یکطرفه هستند. این نوع سردرد با احتقان (گرفتگی) بینی، آبریزش بینی و قرمزی چشم (در همان سمت سردرد) همراه میشود. در مورد این نوع درد و نیز درمان سردرد خوشه ای به طور کاملا مفصل در همین سایت صحبت شده است، می توانید به مقاله مورد نظر مراجعه و کاملا راجع به آن بدانید.

• • • درمان فوری سردرد شدید خوشه ای

7. سردرد تنشی                                                                                                         .

از شایع تری نوع سردرد است که به گفته برخی مانند بسته شدن یک نوار سفت در اطراف سر است، شدت آن از خفیف تا شدید متفاوت بوده و به طور کل در فرنکانسهای متفاوتی ایجاد می شود، این نوع درد ممکن است سر، گردن و یا پشت چشم ها را درگیر نماید، بین نیم ساعت تا یک هفته می تواند به طول بیانجامد و در حالت مزمن ممکن است تا 15 روز نیز به طول بیانجامد.

• • درمان سردرد تنشی

بسیاری از بیماران این نوع سردرد را بدون مراجعه به پزشک و تنها با استفاده از دارو درمان می کنند، داروهایی مانند آسپیرین، ایبوپروفن و استامینوفن موثر هستند.

ضد افسردگی های سه حلقه ای نیز در این رابطه کمک کننده و درمان کننده هستند، به جای درمان سردرد تنشی با دارو می توان از روشهای جایگزین مانند ماساژ، درمان های رفتاری شناختی و به طور کل روشهای کاهش استرس نیز استفاده می شود.

مقالات مرتبط: درد پشت سر

نکات بسیار مهم برای تشخیص و درمان سردرد

در این مرحله بهتر است شما زمان سردردتان را به خاطر بسپارید. طول سردرد شما مهم است. چه مدتی است که سردرد دارید؟ یا به شکل کلی سردردتان چقدر طول می کشد؟

در کنار این علائم دیگری که برایتان ایجاد کرده است، چیست؟

• • مثلا خوابتان را تغییر داده است.
  • استرس پیدا کرده اید.
  • اشتهایتان تغییر کرده است.
  • سردرد در چه ناحیه ای از سر شماست،
  • آیا مشکلات بینایی و حالت تهوع و یا استفراغ کنار آن به وجود آمده است؟
  • آیا سردرد شما به مسکن پاسخ داده است؟

این ها مواردی است که پزشک از شما می پرسد، تا مدل سردردتان را درک کند و تشخیص درست بدهد. پس این موارد را فراموش نکنید.

آیا مسکن برای درمان فوری سردرد کافی است

صراحتا به شما می گویم ؛ نه. اگر شما با هر بار سردردی که دچار آن می شوید؛ مسکن مصرف می کنید، مثلا استامینوفن می خورید. یا آسپیرین را در برنامه تان قرار می دهید؛ کارتان درست نیست. ممکن است شما با این کارتان متوجه بیماری اصلی نشوید. بهترین درمان برای همه سردردها، مسکن و یا آسپیرین نیست.

همانطور که گفتیم؛ اگر مکررا دچار سردرد می شوید در اولین مرحله برای درمان سردرد علت آن را پیدا کنید.

• About
• Latest Posts

دکتر کیهانی فرد

فوق تخصص مغز و اعصاب at مطب دکتر کیهانی فرد

دکتر مجید کیهانی فرد متولد سال ۱۳۵۲ در شهر اصفهان هستند، ایشان در سال ۱۳۷۰ با رتبه ۵۴ کنکور سراسری در دانشگاه اصفهان به عنوان دانشجوی پزشکی مشغول به تحصیل شدند، ایشان پس از سپری نمودن دوره عمومی در دانشگاه شهید چمران اهواز در دوره تخصصی مغز و اعصاب شروع به تحصیل نمودند و در همان سال با تحقیقات بسیار موثری بر روی بیماری ام اس توانستند موفقیتهای چشمگیری در زمینه کنترل علائم بیماری ام اس به دست آورند.

Latest posts by دکتر کیهانی فرد (see all)

• سرگیجه - 1403-05-21
• علائم سکته مغزی - 1403-05-15
• علائم تشنج در نوزادان – علائم مهم تشنج + فیلم - 1403-01-19