میگرن چیست – آیا میگرن باعث مرگ میشود

میگرن نوعی سردرد شدید و آزاردهنده است که زندگی روزمره کسانی را که به آن مبتلا می‌شوند، تحت‌تاثیر قرار میدهد؛ زیرا این نوع سردرد به‌طور معمول با درد ضربانی، حالت تهوع و حساسیت به نور و صدا همراه است. میگرن به دلایل مختلفی ایجاد می‌شود. شناخت این علت ها به مدیریت بهتر این بیماری کمک موثری میکند. از این‌رو، در این مطلب از وب‌سایت دکتر کیهانی فرد به‌طور کامل به این موضوع می‌پردازیم که میگرن چیست، ماهیت و علل به‌وجود آمدن آن کدام است و آیا میگرن کشنده است یا خیر. برای آگاهی از پاسخ این پرسش‌ها تا انتهای این مطلب همراه ما باشید.

میگرن چیست؟

میگرن سردردی است که باعث درد شدید ضربان‌دار یا احساس نبض در هر دو طرف سر یا یک طرف آن میشود. این وضعیت اغلب با حالت تهوع، استفراغ و حساسیت شدید به نور، صدا و گاهی بو و لامسه همراه است. اگر میگرن درمان نشود، حملات میگرنی ممکن است از ساعت‌ها تا حتی چند روز (بین ۴ تا ۷۲ ساعت) ادامه داشته باشند. همچنین درد ناشی از سردرد‌های میگرنی شاید آنقدر بد باشد که بر کیفیت زندگی فرد تاثیر بگذارد و در فعالیت‌های روزانه او اختلال ایجاد کند. البته تعداد دفعات بروز میگرن از فردی به فرد دیگر متفاوت است؛ به‌طوری‌که در برخی افراد دیر به دیر رخ می دهد؛ ولی شخص دیگری چندین بار در ماه به آن دچار می شود.

میگرن دقیقا مانند سردرد نیست و می‌تواند اشکال مختلفی داشته باشد. به‌طور مثال، درباره برخی افراد، قبل از شروع سردردهای میگرنی یا همراه با آن ممکن است علائم هشداردهنده به نام «هاله» یا «اورا» (Aura) رخ دهند. اورا از علائم برگشت‌پذیر سیستم عصبی است که به‌طور معمول بصری (مانند اختلال در بینایی) است، اما می‌تواند شامل اختلالات دیگری نیز باشد. علامت میگرن معمولا به تدریج شروع می‌شود و ممکن است حتی تا ۶۰ دقیقه نیز طول بکشد. برای درک بهتر تفاوت میان سردرد و میگرن، نکاتی را در جدول زیر بیان کرده‌ایم:

لازم به ذکر است که میگرن به‌طور کامل درمان نمی‌شود؛ اما خوشبختانه علائم آن با استفاده از داروها و تغییرات در سبک زندگی کنترل می شود. درمان‌هایی که برای مدیریت میگرن استفاده می‌شوند، شامل داروهای مسکن، داروهای اختصاصی میگرن و روش‌های پیشگیرانه‌ای هستند که به کاهش بروز حملات کمک می‌کنند.

مراحل میگرن چیست؟

میگرن در چهار مرحله رخ می‌دهد (البته هر میگرنی که فرد تجربه می‌کند، شامل هر چهار مرحله نخواهد بود). شناخت این مراحل می‌تواند به افراد در مدیریت بهتر علائم کمک کند تا به دنبال درمان مناسب باشند. در ادامه این مراحل را شرح می‌دهیم:

پیش‌آگهی (Prodrome)

این مرحله که شامل علائمی مانند تغییرات خلق‌و‌خو، خستگی یا حساسیت به نور است، احتمال دارد که چند ساعت تا چند روز قبل از شروع حمله میگرنی رخ دهد.

هاله یا اورا (Aura)

این مرحله شامل علائم بصری (از دست دادن بینایی، دیدن اشکال مختلف، نقاط روشن یا فلاش نور)، علائم حسی (مانند بی‌حسی، سوزن‌سوزن یا گزگز شدن در یک طرف صورت، بازو یا پا)، ضعف یا بی‌حسی در صورت یا یک طرف بدن و مشکل در صحبت کردن است و معمولا چند دقیقه تا یک ساعت طول می‌کشد.

حمله سردرد (Headache)

در این مرحله، درد شدید و معمولا یک‌طرفه بروز می‌کند. این حمله از چند ساعت تا سه روز به طول می انجامد و با حالت تهوع، استفراغ یا حساسیت به نور و صدا همراه است.

در فاز حمله افراد ممکن است که آستانه ی تحملشان پایین بیاید و بو، صدا، نور و هر چیزی که بیشتر از حد تحمل گیرنده های حسی شان باشد آزار دهنده به نظر برسد.

سر درد های ضربان دار که به علت گشاد شدن رگ های مغز با هر ضربان قلب اتفاق می افتد، حالت تهوع، سرگیجه (مقاله سرگیجه های خطرناک را بخوانید) و حالت ضعف، درد یک سمت سر( راست، چپ، جلو، گیجگاهی) و استفراغ از سایر علائم این فاز هستند.

زمانی که مغز دچار فاز حمله می شود در میانجی های عصبی موجود در آن هم اختلال ایجاد شده و روح و روان فرد آزرده می شود به همین علت بعد از آن فاز Postdrome اتفاق می افتد.

پس‌آگهی (Postdrome)

این مرحله بعد از حمله میگرنی و شامل احساس خستگی، سردرد خفیف یا تغییرات خلق‌و‌خو است و شاید تا چند هم روز طول بکشد.

در این مرحله بیمار علائم زیر را دارد که مدت زمانش در افراد مختلف متفاوت است و حتی ممکن است در بعضی افراد بروز پیدا نکند :

• • • احساس سرخوشی و شادی زیاد
    • احساس ناراحتی،خستگی و بی حالی
    • سر درد های ضعیف
    • خیره شدن به یک نقطه
    • حتی فرد ممکن است سر درد های مداوم و گنگی را تا زمان شروع میگرن بعدی تجربه کند.

جالب است بدانید که گاهی اوقات حمله ی میگرنی بدون سر درد و تنها با تغییر در نوروترنسمیتر ها اتفاق می افتد به حدی که تغییری در خلق و خو و روحیات فرد ظاهر می شود و حتی خودش از بیماری اش مطلع نیست. در این صورت فرد به طور ناگهانی شاد و یا ناراحت می شود.

در موقع حمله میگرن چه کاری انجام دهیم

انواع میگرن کدام است؟

انواع مختلفی از میگرن وجود دارند که شایع‌ترین آن‌ها میگرن با اورا (که با نام میگرن کلاسیک هم شناخته می‌شود) و میگرن بدون اورا (یا میگرن معمولی) هستند. در ادامه سایر انواع میگرن را شرح می‌دهیم:

• • • میگرن قاعدگی:

      این نوع میگرن با دوره قاعدگی مرتبط است و معمولا ۲ روز قبل از شروع قاعدگی آغاز می‌شود و تا ۳ روز پس از آن ادامه دارد. این نوع میگرن اغلب بدون اورا خواهد بود.

• • • میگرن خاموش:

      در این نوع میگرن، فرد علائم اورا را (که ممکن است شامل تهوع باشد) تجربه می‌کند، بدون اینکه سردردی داشته باشد. حمله به‌طور معمول ۲۰ تا ۳۰ دقیقه به طول می‌انجامد.

میگرن Acephalgic، میگرن بدون سر درد، میگرن بینایی بدون سر درد یا میگرن خاموش هنگامی اتفاق می افتد که فرد دچار Aura می شود اما سر درد ندارد. این افراد 40 درصد افرادی که میگرن دارند را شامل می شوند. در این نوع میگرن ابتدا علائم اختلال در بینایی آغاز شده و سپس اختلالات در سایر اعضای بدن مثل مشکلات گفتاری، ضعف و سری اندام های بدن اتفاق می افتد.

• • • میگرن وستیبولار یا میگرن دهلیزی:
      

      در این نوع میگرن، فرد مشکلات تعادلی، سرگیجه، تهوع و استفراغ را تجربه می‌کند. وستیبولار در برخی شرایط همراه با سردرد و برخی مواقع بدون آن است. این نوع میگرن بیشتر در افرادی دیده می‌شود که سابقه بیماری حرکتی دارند.

• • • میگرن شکمی:

      این میگرن درد شدید شکمی، تهوع و استفراغ ایجاد می‌کند. بیشتر در کودکان به چشم می‌خورد و ممکن است با گذشت زمان به میگرن‌های کلاسیک تبدیل شود.

• • • میگرن همی‌پلژیک یا نیمه‌فلجی:
      

      این نوع میگرن فلج موقت یا ضعف در یک طرف بدن ایجاد می کند. علائم دیگری مانند بی‌حسی، سرگیجه یا تغییرات بینایی نیز با آن همراه اتفاق می افتند. در این‌صورت فرد باید به‌ سرعت به پزشک مراجعه کند.

• • • میگرن چشمی:
      

      این نوع میگرن که به میگرن رتینال نیز شهرت دارد، نوع نادری از میگرن به‌شمار می‌آید که باعث کاهش موقت بینایی یا نابینایی در یک چشم می‌شود و معمولا با سردرد همراه است. این کاهش بینایی معمولاً کمتر از یک ساعت طول می‌کشد و پس از آن، دید به حالت طبیعی بازمی‌گردد.

    • به نقل از مجله ی healthline بعضی اوقات میگرن های چشمی بدون درد هستند. بیشتر کسانی که میگرن چشمی دارند در گذشته نوع دیگری از میگرن را داشته اند.

• • • میگرن با اورای ساقه مغزی:

      علائم میگرن با اورای ساقه مغز از ساقه مغز نشات می‌گیرد و شامل سرگیجه، دوبینی، مشکلات تعادلی و اختلالات گفتاری است. این عارضه معمولا با سردرد شدید در پشت‌سر همراه خواهد بود و ممکن است با علائم نورولوژیکی گسترده‌تری نیز بروز کند.

    • میگرن طولانی یا پیوسته:

      این نوع شدید از میگرن به درمان‌های معمول پاسخ نمی‌دهد و می‌تواند بیش از ۷۲ ساعت طول بکشد؛ این وضعیت به حدی دردناک و ناتوان کننده است که  برخی بیماران نیاز به بستری در بیمارستان و درمان‌های فوری پزشکی دارند.

    • میگرن افتالموپلژیک:

      این نوع میگرن باعث ضعف یا فلج موقتی عضلات کنترل‌کننده حرکات چشم می‌شود. علاوه ‌بر آن، ممکن است با درد شدید در اطراف چشم همراه شود و علائمی مانند تغییرات بینایی، دوبینی یا افتادگی پلک را نیز ایجاد کند.

فرکانس میگرن چیست؟

فرکانس میگرن (Migraine Frequency) به تعداد دفعات یا روزهایی اشاره دارد که فرد در یک بازه زمانی مشخص (به‌طور معمول یک ماه) سردردهای میگرنی را تجربه می‌کند. این معیار به پزشکان کمک می‌کند تا شدت و نوع میگرن را دسته‌بندی کنند و بهترین روش‌های درمانی را در نظر بگیرند. با توجه به اینکه فرکانس میگرن می‌تواند از دوره‌ها یا اپیزودهای پراکنده تا سردردهای مداوم متغیر باشد، میگرن به انواع مختلفی تقسیم می‌شود که در ادامه آن‌ها را معرفی می‌کنیم:

انواع میگرن بر اساس فرکانس

میگرن اپیزودیک

به حالتی از میگرن اشاره دارد که فرد در یک ماه کمتر از ۱۵ روز دچار سردردهای میگرنی می‌شود. این نوع میگرن به‌طور پراکنده رخ می‌دهد و حملات شدید یا متوسط دارد.

میگرن اپیزودیک با فرکانس بالا (High-frequency episodic migraine)

در این نوع، فرد بین ۸ تا ۱۴ روز از هر ماه دچار میگرن می‌شود. این حالت به‌طور معمول شدیدتر از میگرن اپیزودیک معمولی است.

میگرن مزمن (Chronic migraine)

اگر فرد در بیشتر از ۱۵ روز از هر ماه، به مدت ۳ ماه یا بیشتر، سردردهای میگرنی را تجربه کند، این عارضه میگرن مزمن تشخیص داده می‌شود.

علت بروز میگرن چیست؟

پزشکان هنوز دقیقا نمی‌دانند چه چیزی باعث به‌وجود آمدن میگرن می‌شود. در حقیقت، برای سال‌ها دانشمندان فکر می‌کردند که افراد به دلیل تغییرات جریان خون در مغز دچار حملات میگرنی می‌شوند؛ اکنون بسیاری بر این باورند که تغییرات گردش خون در مغز به درد کمک می‌کند، اما این چیزی نیست که بتوان آن را عامل شروع‌کننده حملات میگرنی دانست.

امروزه، برخی از کارشناسان معتقدند که حمله میگرنی به دلیل تغییرات شیمیایی در مغز فرد آغاز می‌شود. به عبارتی، سلول‌های عصبی بیش از حد فعال، سیگنال‌هایی را ارسال می کنند که منجر به تغییرات در سطوح برخی از ترکیبات شیمیایی مانند سروتونین و پپتید مرتبط با ژن کلسی‌تونین (CGRP) در بدن می‌شود. CGRP رگ‌های خونی اطراف مغز را متورم می‌کند؛ در حالی که سروتونین باعث کوچک شدن آن‌ها می‌شود و عدم تعادل در این مواد شیمیایی، التهاب و درد را به دنبال خواهد داشت.

از این‌رو، می‌توانیم این‌گونه نتیجه بگیریم که اگرچه علل میگرن هنوز به‌طور کامل شناخته نشده‌اند، اما این‌طور به نظر می‌رسد که علت میگرن به ژن‌ها و تغییرات در مغز مربوط است و در حقیقت، این ژنتیک و عوامل محیطی هستند که در بروز میگرن نقش دارند.

علائم و نشانه های معمول سر درد های میگرنی

• سر درد ضربان دار و مبهم
• درد پیش رونده
• ممکن است یک طرفه، وسط، اطراف، جلوی سر، دو طرفه یا حتی کل سر باشد
• حساسیت به نور،صدا و بو
• تهوع، استفراغ و دل درد
• از دست دادن اشتها
• رنگ پریدگی
• خستگی
• سرگیجه
• تاری دید
• اسهال
• احساس سرما یا گرمای زیاد و به ندرت تب

علائم میگرن معمولا حدود چهار ساعت طول می کشد اما با دارو می توان مدت آن را به نیم ساعت هم کاهش داد.  البته انواع شدید میگرن می تواند تا سه روز بیمار را درگیر خود کند.

محرک‌های میگرن چیست؟

محرک‌های میگرن عواملی هستند که می‌توانند باعث شروع یا تشدید حملات میگرنی شوند. شناسایی این محرک‌ها برای افراد مبتلا به میگرن در مدیریت و کاهش تعداد حملات، کمک‌کننده خواهد بود. از این‌رو در بخش زیر، تعدادی از رایج‌ترین محرک‌های بروز میگرن را بیان می‌کنیم:

• • تغییرات هورمونی در زنان:
    

    تغییرات در سطح هورمون‌ها (به‌ویژه در زنان) می‌تواند تاثیر زیادی در بروز میگرن داشته باشد. در واقع، به ‌نظر می‌رسد که نوسانات استروژن (قبل یا در طول دوره‌های قاعدگی، بارداری و یائسگی) باعث سردرد در بسیاری از زنان می‌شود. علاوه‌ بر آن، داروهای هورمونی مانند داروهای ضدبارداری خوراکی نیز می‌توانند میگرن را تشدید کنند.

  • عوامل غذایی و افزودنی‌ها:

    برخی غذاها و نوشیدنی‌ها مانند شکلات، پنیر، غذاهای شور، قهوه(کافئین بیش از حد)، الکل و غذاهای فراوری‌شده می‌توانند برای برخی افراد، محرک بروز میگرن باشند. افزودنی‌های غذایی مانند شیرین‌کننده آسپارتام و نگهدارنده مونو سدیم گلوتامات (MSG) نیز که در بسیاری از مواد خوراکی وجود دارند، نوعی محرک به‌شمار می‌آیند.

  • گرسنگی یا کم‌آبی بدن:

    گرسنگی و هیدراته نبودن بدن از دیگر عوامل محرک میگرن محسوب می‌شوند. به‌عبارتی، زمانی که بدن به دلیل عدم مصرف کافی مواد غذایی مناسب یا مایعات دچار کمبود شود، ممکن است علائم میگرن تشدید پیدا کنند. بنابراین، حفظ هیدراتاسیون و رژیم غذایی سالم می‌تواند در کاهش دفعات و شدت حملات میگرنی موثر باشد.

  • استرس و اضطراب:
    

    استرس در محل کار یا استرس عاطفی و فیزیکی در خانه باعث افزایش شدت و تعداد دفعات حملات میگرنی می‌شود.

  • محیط:
    

    عوامل محیطی مانند انعکاس یا نور شدید، نور چشمک‌زن، صداهای بلند، بوی نامطبوع یا قوی (عطر، دود سیگار، مواد شیمیایی مانند تینر رنگ) و تغییرات فشار هوا، دما و رطوبت می‌توانند از دیگر محرک‌های بروز میگرن باشند.

  • کم‌خوابی یا خواب زیاد:
    

    استراحت کافی نداشتن یا بیش از حد خوابیدن نیز در برخی افراد به‌عنوان محرک میگرن عمل می‌کند.

  • فعالیت بدنی:
    

    فشار فیزیکی یا برخی فعالیت‌های بدنی شدید یا ناگهانی (از جمله فعالیت جنسی) ممکن است در برخی افراد باعث شروع حملات میگرنی شود.

  • بیماری‌ها و اختلالات دیگر:
    

    برخی بیماری‌های مزمن مانند آسم و فشار خون بالا نیز می‌توانند با بروز میگرن در ارتباط باشند.

  • داروها:

    برخی داروها و مواد شیمیایی مانند داروهای هورمونی (ضدبارداری خوراکی)، داروی افسردگی (به‌ویژه SSRIs و TCA)، داروهای فشارخون (بتابلوکرها) و گشادکننده عروق (مانند نیتروگلیسیرین)، برخی آنتی‌بیوتیک‌ها (به‌ویژه سفالوسپورین‌ها)، داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی و داروهایی مانند سودوافدرین نیز ممکن است باعث بروز میگرن شوند.

عوامل خطر میگرن چیست؟

عوامل خطر میگرن به ویژگی‌ها و شرایطی اشاره دارند که احتمال بروز میگرن را در فرد افزایش می‌دهند. به بیان ساده‌تر، عوامل خطر، فرد را مستعد ابتلا به میگرن می‌کنند. در بخش زیر، به تفصیل به برخی از مهم‌ترین عوامل خطر مرتبط با میگرن پرداخته‌ایم:

ژنتیک و سابقه خانوادگی

یکی از عوامل مهم در بروز میگرن، تاریخچه خانوادگی است. اگر یکی از والدین یا سایر اعضاء خانواده مبتلا به میگرن باشند، احتمال ابتلای عضو دیگر این خانواده به بیماری میگرن افزایش می‌یابد. مطالعات نشان داده‌اند که چهار نفر از هر پنج نفر مبتلا به میگرن، عضو یا اعضاء خانواده‌ای دارند که آن‌ها نیز به میگرن مبتلا هستند. اگر یکی از والدین سابقه این نوع سردردها را داشته باشد، احتمال ابتلای فرد ۵۰درصد است و اگر هر دو والدین مبتلا باشند، خطر ابتلای فرزند آن‌ها به ۷۵درصد افزایش می‌یابد.

سن

میگرن می‌تواند در هر سنی بروز کند؛ اما به‌طور معمول در دوران نوجوانی یا اوایل بزرگسالی آغاز می‌شود. در بسیاری از افراد، حملات میگرنی در طول ۳۰ سالگی به اوج خود می‌رسند و با افزایش سن و به تدریج در ده‌های بعدی شدت کمتری پیدا می‌کنند. البته همیشه این‌گونه نیست و اتفاقا ممکن است که بیماری برخی افراد در دوران بزرگسالی ادامه یابد یا حتی شدت آن افزایش پیدا کند.

جنسیت

جنسیت یکی از عوامل خطر مهم در بروز بیماری میگرن است که تاثیر قابل‌توجهی بر شیوع و شدت این اختلال دارد. تحقیقات نشان داده‌اند که میگرن در زنان به مراتب شایع‌تر از مردان است؛ به‌طوری که زنان سه برابر بیشتر از مردان در معرض ابتلا به میگرن قرار دارند. این تفاوت ممکن است به دلیل تغییرات هورمونی زنان به‌ویژه در دوران قاعدگی، بارداری و یائسگی باشد که سطوح هورمون‌هایی مانند استروژن و پروژسترون تغییرات قابل‌توجهی می‌کنند.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر فردی به‌طور منظم علائم و نشانه‌های میگرن را تجربه می‌کند، می‌بایست حملات میگرنی و چگونگی درمان آن‌ها را یادداشت کند. سپس با پزشک متخصص قرار ملاقات بگذارد و تمام جزئیات را درباره سردرد‌های میگرنی خود برای وی شرح دهد.

همچنین اگر فردی سابقه سردرد دارد، اما الگوی سردردهایش تغییر کرده‌اند یا حتی سردرد‌ها ناگهان متفاوت شده‌اند، باز هم می‌بایست با پزشک مشورت کند. علاوه ‌بر آن، اگر کسی هریک از علائم و نشانه‌های زیر را (که می‌تواند نشان‌دهنده مشکل پزشکی جدی‌تری باشد) در خود ببیند، باید فورا به پزشک یا اورژانس مراجعه کند:

• سردرد بسیار شدید و ناگهانی
• سردرد پس از ضربه به سر
• سردرد همراه با سفتی گردن، تب، تشنج، حالت تهوع و استفراغ
• سردرد همراه با احساس گیجی، دوبینی، بی‌حسی یا ضعف در اندام‌ها
• سردردی که با گذشت زمان بدتر و بدتر می‌شود
• سردرد همراه با قرمزی در یک چشم
• سردرد مزمنی که پس از سرفه، انجام فعالیت، فشار آوردن یا حرکت ناگهانی بدتر می‌شود
• فرد بیش از ۵۰ سال سن دارد و این اولین باری است که سردرد عجیبی را تجربه می‌کند

آیا میگرن کشنده است؟

برای کسانی که مدام میگرن را تجربه می‌کنند، این سوال پیش می آید که آیا سردردهای میگرنی منجر به مرگ می شوند؟ در پاسخ باید بگوییم که مطالعه‌ای گسترده و در مقیاس بزرگ در سال ۲۰۲۰ روی زنان انجام گرفت و خوشبختانه در انتها، هیچ ارتباطی بین میگرن و مرگ پیدا نشد. با این حال، محققان دریافته‌اند که میگرن همراه با اورا می‌تواند منجر به افزایش خطر مرگ ناشی از مشکلات قلبی عروقی شود.

به گفته بنیاد میگرن آمریکا (AMF)، میگرن می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی از جمله حملات قلبی و آنژین را افزایش دهد و خطر سکته مغزی، حوادث عروق کرونر و سایر مرگ‌های مرتبط را تا حدود ۵۰درصد بیشتر کند. علاوه ‌بر آن، این اختلال ممکن است خطر بیماری قلبی ناشی از کاهش جریان خون را به دو برابر افزایش دهد.

در واقع، میگرن (به‌ویژه نوع میگرن با اورا)، با افزایش خطر ابتلا به مشکلات قلبی عروقی و سکته مغزی ارتباط دارد. مطالعات نشان می‌دهند که افرادی که به میگرن مبتلا هستند، به دلیل عوامل التهابی، لخته شدن خون و تغییرات در پوشش داخلی رگ‌ها، در معرض خطر بیشتری برای سکته‌های قلبی و مغزی قرار دارند. همچنین میگرن می‌تواند با عوامل خطری مانند فشار خون بالا و چاقی مرتبط باشد که خود این موارد نیز خطر بروز مشکلات قلبی و سکته مغزی را افزایش می‌دهند.

آیا میگرن می‌تواند باعث آسیب دائمی شود؟

اکنون که به پرسش آیا میگرن کشنده است، پاسخ دادیم، بد نیست درباره این پرسش هم پاسخ روشنی بدهیم که آیا میگرن باعث آسیب دائمی می‌شود یا خیر. خوشبختانه در این مورد نیز به گفته انجمن سردرد آمریکا، میگرن منجر به آسیب طولانی‌مدت مغز نمی‌شود. برای رسیدن به این نتیجه، این سازمان برای بررسی اثرات بلندمدت بیماری بر مغز، از اسکن مغزی افراد مبتلا به میگرن و سالم استفاده کرد. این محققان پس از ۹ تا ۱۰ سال بررسی، ضایعات سفیدرنگی را در مغز برخی از افراد مبتلا به میگرن پیدا کردند، اما این ضایعات هیچ ارتباطی با تغییرات در مشکلات عصبی و عملکرد شناختی یا مغزی نداشتند.

بیماری های مرتبط با سر درد میگرنی کدام اند؟

زمان هایی وجود دارد که شما به بیماری ای مبتلا هستید و آن زمینه ای برای سر درد شما فراهم کرده است یا بالعکس.

1. شواهد مستندی که نشان دهد میگرن باعث سکته ی مغزی شود وجود ندارد اما کسانی بودند که به طور همزمان دچار هر دو مورد شده اند. به طور مثال بروز سکته ی مغزی در کسانی که Aura دارند، خانم هستند و سن زیر 45 سال دارند بیشتر گزارش شده است.
2. فشار خون بالا می تواند دفعات بروز سر درد های میگرنی را افزایش دهد. این اتفاق به این علت می افتد که میگرن حجم بالایی از خون را روانه مغز می کند و ضربان دار بودن آن به علت ضربان قلب است پس با افزایش فشار خون این اتفاق تشدید می شود.
3. احتمال حمله ی قلبی یا Myocardial infraction(MI)، در مردانی که مبتلا به میگرن، خصوصا نوع Aura دار آن ، هستند بیشتر است. البته تعداد دفعات حملات میگرن ارتباطی با احتمال ابتلا به بیماری های قلبی نداشته است.
4. داشتن میگرن احتمال ابتلا به تشنج را دو برابر می کند. یکی از دلایل این اتفاق این است که کسانی که میگرن داشته و بیماران صرعی شباهت ژنتیکی قابل توجهی دارند.
5. اختلالات شنوایی یا از دست دادن ناگهانی شنوایی از جمله موارد نادری است که در افراد میگرنی دیده شده است.
6. سندرم فیبرومیالژی دارای علائمی مثل درد مزمن، خستگی و… می باشد و طبق بررسی های انجام شده در بین افراد میگرنی شایع تر است.
7. کسانی که مبتلا به افسردگی و اضطراب هستند ریسک بالایی برای ابتلا به میگرن دارند‌.

میگرن و سکته ی مغزی، چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

به نقل از مجله ی healthline بعضی اوقات ممکن است علائم سر درد میگرنی علائم سکته را تقلید کنند. نکته ی مهم این است که اگر شما یا کسی که دوستش دارید دچار سر دردی با ویژگی های زیر شود دنبال مراقبت پزشکی فوری باشید:

• باعث اختلال در گفتار یا افتادگی در یک طرف صورت شود
• باعث ضعف جدیدی در پا یا بازو شود
• به شدت ناگهانی و شدید بروز پیدا می کند بدون اینکه علائم یا هشدار های اولیه داشته باشد
• با تب، سفتی گردن، گیجی، تشنج، دوبینی، ضعف، سری یا به سختی صحبت کردن اتفاق می افتد
• دارای Aura ای است که علائمش بیشتر از یک ساعت طول می کشد
• احتمالا بدترین سر درد تا آن زمان نامیده شود
• با کاهش هوشیاری همراه باشد

میگرن در کودکان

میگرن در کودکان بسیار شبیه بزرگ‌سالان بوده و بسیار به سطح افسردگی در آن ها مرتبط است. پس برای درمان اختلالات میگرن در کودکان نکته ای که باید بسیار مورد توجه قرار بگیرد تجربه های آنها در زندگی و احتمال افسرده بودنشان است.

علائم و نشانه های متداول میگرنی در کودکان

• رنگ پریدگی
• سر درد
• سرگیجه
• تاری دید
• تب
• احساس ناراحتی
• درد شکم
• تهوع و استفراغ
• حساسیت به نور و صدا

درمان میگرن و کنترل آن

• هدف از درمان میگرن و کنترل آن جلوگیری از حملات میگرنی و تسکین درد و علائم ناشی از آن می باشد پس موارد زیر باید مد نظر قرار گیرد:
• از جمله مسکن هایی که برای کاهش درد میگرن استفاده می شود استامینوفن، بروفن و خصوصا ناپروکسن می باشد.
• تزریق بوتاکس یکی از روش های درمان میگرن است
• ترکیبات کافئین دار می توانند هنگام‌ شروع حمله مصرف شوند تا از بدتر شدن آن جلوگیری کنند.
• اگر کسی از دارو های ضد تهوع استفاده می کند باید آن را همزمان با شروع علائم مصرف کند
• اگر بیمار قبل از شروع حمله ی میگرن دچار حالت تهوع شد باید سریع تر قرص ضد تهوع مثل متوکلوپرامید را مصرف کند تا با خوردن دارو های میگرنش دچار استفراغ نشود.
• اگر دارو های مسکن عادی برای بیمار پاسخگو نبودند می تواند از آگونیست های سروتونین مثل سوماتریپتان استفاده کند.
• تا به حال استفاده از هدبند های الکترونیک که امواجی از خود منتشر می کنند هم جهت کمتر کردن درد های میگرنی به کار رفته است.
• مهم است بدانید که میگرن قابل درمان نیست اما با کمک پزشکان می توان آن را کنترل و تعداد دفعات حملاتش را کمتر کرد.

یکی از نکات خلاقانه ای که می توانید برای بهبود خود به کار ببرید این است که سعی کنید مواردی غیر از دارو درمانی، یا به عبارتی درمان های حمایتی، که به بهبود سر درد شما کمک می کند پیدا کنید. به طور مثال ممکن است خوابیدن در اتاقی تاریک و به دور از سر و صدا، ماساژ سر و شقیقه ها، بستن پارچه ای سرد دور سر و گردن خود، روشن کردن عود و آروماتراپی و …به شما آرامش داده و سر درد شما را کاهش دهد.

نکته ی جالب اینجاست که کسانی که به عضلات صورت خود برای جلوگیری از چین و چروک بوتاکس زده اند و عضلات این ناحیه موقتا فلج شده است کمتر دچار تشدید درد های میگرن می شوند. البته هنوز مدارک کافی برای به کارگیری این روش در درمان میگرن وجود ندارد.

درمان جراحی برای میگرن

این روش هنوز توسط سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) تایید نشده و شامل تحریک عصبی و جراحی رفع فشار از محل تحریک میگرن( MTSDS) می باشد. این درمان توسط پزشکانی که دوره های خاصی را گذرانده اند انجام شده و اگر توسط افراد دیگری انجام شود غیر قانونی می باشد.

به طور مثال در مورد جراحی تحریک عصبی می توان گفت که جراح با قرار دادن الکترود هایی در زیر پوست، عصب هایی مثل اعصاب پس سری، عمق مغز، واگ و گانگلیونی را پوشش می دهد. این درمان تا به حال در کنترل سر درد های میگرنی موفق بوده است.

در روش جراحی رفع فشار از محل های تحریک میگرن یا MTSDS، پزشک اعصاب اطراف سر و صورت که مکان های تحریک کننده ی میگرن مزمن هم شناخته می شوند را آزاد کرده و برای این کار از تزریق بوتاکس استفاده می کند. این عمل معمولا توسط جراحان پلاستیک و برای افرادی که میگرن مزمن دارند و به سایر درمان ها جواب نداده اند انجام می شود.

چگونه می توان از میگرن جلوگیری کرد؟

با توجه به اینکه علت دقیق این بیماری مشخص نشده است راهی برای جلوگیری از وقوع حمله ی میگرن وجود ندارد اما می توان با اعمالی تعداد حملات و شدت آن ها را کمتر کرد.

به طور مثال می توان با خودداری از حضور در مکان های محرک، مثلا دارای صدای زیاد، نور زیاد و … ، از شروع میگرن جلوگیری کرد.

همچنین ممکن است شما متوجه عوامل محرکی مخصوص به خود شده باشید که با ثبت کردن وقایع قبل از حملات میگرنی می توان تا حدی آن ها را شناسایی کرده و سعی در تغییر روش زندگی خود کنید. به طور مثال ممکن است به این نتیجه برسید که با ورزش کردن، خوردن غذا های سالم تر، خواب بیشتر، استرس کمتر، مصرف آب بیشتر در طول روز و … می توان تعداد دفعات حمله ی میگرن را کمتر کرد.

برخی داروهای پیشگیرنده

می توان از دارو های پیشگیری کننده مثل بتابلاکر پروپرانولول( معروف به داروی ضد استرس)، دارو های ضد افسردگی مثل آمی‌تریپتیلین و نورتیریپتیلین ، دارو های ضد تشنج مثل توپیرومات و والپروات سدیم، مکمل های ویتامین B12 و … به منظور از بین بردن زمینه ی شروع حملات میگرنی استفاده کرد. اما نکته ی بسیار مهم این است که باید شناسایی بیماری زمینه ای خود و تجویز دارو های مورد نیاز را حتما به پزشک واگذار کنید و از مصرف خودسرانه ی دارو به شدت پرهیز کنید.

درمان میگرن به چه مواردی بستگی دارد؟

برنامه ی درمان هر فرد میگرنی توسط پزشک و با توجه به مواردی مثل  بیماری های دیگر فرد،سن، تعداد دفعات حملات میگرن، مدت زمان حمله، شدت حمله، میزان درد، میزان ناتوان کنندگی آن، وجود یا عدم وجود حالت تهوع و استفراغ و … تعیین می شود. حواستان باشد که همیشه هنگام مراجعه به پزشک سایر دارو های خود را هم به همراه داشته باشید تا در صورت وجود تداخلات دارویی از آن مطلع شده و برنامه ی دارویی خود را عوض کنید.

نتیجه‌گیری

در این مطلب دانستیم که میگرن نوعی اختلال عصبی پیچیده است که با سردردهای شدید و ضربان‌دار در یک یا دو طرف سر شناخته می‌شود. این نوع سردرد به‌طور معمولا همراه با علائمی مانند تهوع، استفراغ و حساسیت شدید به نور و صدا بروز می‌کند. حملات میگرنی ممکن است از چند ساعت تا چند روز طول بکشند و فرد را از انجام فعالیت‌های روزمره بازدارند. با این حال، خوشبختانه میگرن به خودی خود کشنده نیست و تنها در برخی موارد نادر ممکن است با عوارضی مانند افزایش خطر سکته مغزی همراه باشد. از این‌رو، مشورت با پزشک برای کنترل و مدیریت آن بسیار ضروری است.

:منابع

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/migraine-headache/symptoms-causes/syc-20360201

https://www.webmd.com/migraines-headaches/migraines-headaches-migraineshttps://my.clevelandclinic.org/health/diseases/9638-chronic-migraine

https://www.medicalnewstoday.com/articles/can-migraines-kill-you#permanent-damage