عفونت مغزی چیست

عفونت مغزی – علائم عفونت سر -راههای درمان عفونت مغز

عفونت مغز زمانی رخ می دهد که مغز توسط طیف وسیعی از میکروب ها عفونی شوند. تشخیص و درمان زود و ابتدایی در عفونت مغزی بسیار مهم است. مغز ما، طناب نخاعی و ساختارهای اطرافی آنها میتوانند توسط طیف گسترده ای از میکروب ها عفونی شوند که به این بیماری عفونت مغز می گویند. باکتری ها و ویروس ها بیشترین سهم را دارند. انگل ها، قارچ ها و سایر ارگانیسم ها هم میتوانند سیستم عصبی مرکزی را آلوده کنند، هرچند این اتفاق نادر است.

در قسمت قبل درباره علل و عوامل عفونت مغزی صحبت کردیم. در ادامه می خواهیم علائم ، راه های تشخیص و درمان را بررسی کنیم.

عفونت مغزی چگونه منتقل میشود؟

برخلاف آنفولانزا یا سرماخوردگی که با تماس معمولی یا تنفس هوای آلوده میتوانند منتقل شوند، اکثر مننژیت های با منشا باکتریایی خیلی مسری نیستند. این باکتری ها با تبادل ترشحات تنفسی و گلو طی سرفه و بوسیدن منتشر می شوند. تنها استثنا مننژیت منگوکوکی است. هر کسی که با افراد مبتلا زندگی کند یا تماس طولانی داشته باشد یا در معرض ترشحات دهانی آنها قرار داشته باشد در معرض خطر افزایش یافته ابتلا به عفونت قرار دارد. افرادی که با موارد بالا روبه رو می شوند، باید آنتی بیوتیک برای پیشگیری از ابتلا به عفونت دریافت کنند.

چه افرادی در معرض خطرند؟

هر کسی می تواند دچار مننژیت باکتریایی شود. این بیماری بیشتر روی نوزادان و اطفال تاثیر دارد. هرکسی که تماس نزدیک یا طولانی با فرد عفونی شده داشته باشد ریسک بالایی برای ابتلا دارد. این افراد شامل پرستاران روزانه، کارکنان ارتش، همبند های زندان و هرکسی که در معرض خروج ترشحات از دهان و بینی افراد مبتلاست هستند. سایر گروه های در معرض خطر شامل افراد با سیستم ایمنی ضعیف شده، دیابتی ها، افراد با مصرف زیاد الکل، معتادان تزریقی و تمام افراد بالای 60 سال هستند.

علائم عفونت مغزی چیست؟

انواع مختلف عفونت مغزی منتهی به علایم متفاوتی می شود، که میتواند به سن فرد، نوع بیماری ، نوع عفونت، و میزان حاد بود بیماری بستگی داشته باشد.

• بطور کلی افراد بالای دوسال  با درگیری حاد عفونت مغزی ؛ تب شدید، سردرد شدید، خشکی گردن، حالت تهوع، استفراغ، گریز از نور شدید، خواب آلودگی و حواس پرتی دارند.
• نوزادان تازه متولد شده می توانند سستی غیرمعمول، تحریک پذیری و خواب آلودگی داشته باشند. آن ها ممکن است به سختی غذا بخورند. تشنج می تواند از مراحل ثانویه بیماری باشد.
• فرم های شدید مننژیت باکتریایی، مشخصا مننگوکوک، میتواند ایجاد یک شوک به همراه از دست دادن آگاهی و کما و لکه های خفیف کند. نوزادان ممکن است لکه های نرم روی سر خود داشته باشند و در بازو و پاها کاهش انقباض ماهیچه ای دیده شود.
• شخصی با عفونت ویروسی مغز تمایل کمتری به تظاهرات بیماری دارد. علایم آنفولانزا مانند به علاوه دیگر علایم مشخص با شدت کمتر شاید دیده شود.

چه زمانی یک شخص باید برای مراقبت درمانی برای یک عفونت مغزی اقدام کند؟

تشخیص و درمان زود و ابتدایی در عفونت مغزی بسیار مهم است. گرچه بسیاری از علایم مننژیت و سایر عفونت های سیستم اعصاب مرکزی میتواند توسط شرایط بیماری زا دیگری هم ایجاد شود. اما نترسید. در نوزادان کم سن؛ مننژیت بصورت علایم کلی مانند گریه بیش از حد، خواب بیش از حد، کم خوری، تحریک پذیری و حواس پرتی دیده می شود. هر زمان شخصی مشکوک به مننژیت یا عفونت مغزی دیگری بود، به پزشک مراجعه کنید.

مراقبت و معاینه فوری را دنبال کنید اگر؛ یک شخص بیمار سطح آگاهی متغیری همراه تب بالا، اختلال تنفسی، سر درد و حالت تهوع شدید و تشنج بدون سابقه قبلی داشته باشد. ویا نوزادی با تغذیه کم و تب بالا و استفراغ و سست به نظر برسد.

پزشکان برای تشخیص یک عفونت مغزی چه آزمایش هایی استفاده میکنند؟

هرچند افراد سالم به همراه نشانه های معمول  و کلاسیک  عفونت حاد مغزی معمولا سریع تشخیص داده میشوند. چالش اصلی زمانی است که شخصی عفونت مغزی خفیف تری مانند مننژیت مزمن یا مننژیتی که کاملا درمان نشده یا آنسفالیت یا سایر عفونت های نادر را داشته باشد.

یک پزشک هنگامی که به معاینه یک بیمار می پردازد به دنبال علایم بالینی مشخصی است. سطح آگاهی تغییر یافته  به همراه تغییرات رفتاری و شخصیتی و تب بالا، همیشه زنگ خطری برای احتمال یک عفونت در سیستم اعصاب مرکزی است. نشانه های مشخص تنش مننژیال در یک شخص به همراه تب و گردن درد یا سفتی گردن  هنگام خم شدن گردن یا خشکی زانو و خم غیرمستقیم در استخوان لگن هنگام خم شدن گردن، میتواند نشان دهنده عفونت مغزی باشد.

پزشک یک آزمون چشمی نیز انجام می دهد تا تورم عصب اصلی چشم و یا هر تغییر نامحسوسی در حرکات چشم یا واکنش های مردمک را بررسی کند. این علایم نشان دهنده ی افزایش فشار درون جمجمه ای است که همراه یک آبسه، مننژیت و یا انسفالیت پیشرفته دیده میشوند. ممکن است یک شخص تحت یک آزمایش کامل نورولوژیک قرار گیرد تا به پزشک در کشف هر مشکلی در سیستم عصبی کمک کند.

دیگر آزمایشات

یک آزمایش خون استاندارد و یک نمونه ادرار تهیه میشود. همچنین نمونه هایی از خون ،ادرار، و ترشحات بینی و مجرای تنفسی ممکن است گرفته شود.

مطالعات تصویری مانند سی تی اسکن از سر با کنتراست و یا یک ام آر آی با کنتراست ممکن است انجام شود. این کار های تشخیصی کمک میکنند تا هر افزایشی در فشار داخل مغز که نشان دهنده مشکلات مننژ است، مشاهده شود.

تشخیص قطعی معمولا از آنالیز نمونه مایع نخاعی به دست میآید. این مایع با یک سوراخ کمری به دست می آید که به spinal tap شناخته می شود. این کار شامل وارد کردن یک سوزن کوچک درون ناحیه پایین تر از پشت در میان ستون فقرات جایی که کانال نخاعی کاملا در دسترس است می شود. نمونه مایع به یک آزمایشگاه ارسال میشود که در آنجا وجود هرگونه عفونت سیستم اعصاب مرکزی معلوم میشود و همچنین نوع عفونت اعم از باکتریایی یا ویروسی  و ارگانیسم ایجاد کننده مشخص میشود.

این نمونه برداری اگر به روش استریل انجام شود بسیار آزمایش ایمنی است. سوزن به انتهای کانال نخاعی وارد میشود پس هیچ مشکل عصبی ایجاد نخواهد کرد. نمونه مایع برداشت شده بسیار کوچک است. یک استریلیزاسیون سخت گیرانه احتمال عفونت را از بین میبرد. شایع ترین عوارض آن سر درد و حساسیت در محل اتصال سوزن است. نمونه برداری کمری استفاده نخواهد شد اکر نشانه و شواهد بالینی یا رادیوگرافی از افزایش فشار در مغز وجود داشته باشد.

درمان خانگی عفونت مغزی

اگر شخصی مشکوک بود که فردی به نوعی از عفونت مغزی مبتلا شده است. ابتدا با پزشگ یا اورژانس تماس بگیرد و توصیه های آنها را انجام دهد.

• از دارو ها و ابزار خنک کننده استفاده کنید تا تب کاهش پیدا کند.
• اگر شخص حالت تهوع داشت و استفراغ کرد، او را به پهلو بخوابانید تا از استنشاق و قورت دادن استفراغ جلوگیری شود.
• از هرگونه فعالیت شدید خودداری کنید و شخص را روی تخت بخوابانید. همیشه توصیه یک پزشک را دنبال کنید.

پیش گیری از عفونت مغزی

اکثر انواع مننژیت غیرقابل پیش بینی هستند و نمیتوان از آنها پیش گیری کرد. با این وجود واکسن هایی برای مقابله با انواع خاصی از باکتری ها وجود دارد.

واکسن های Hib بسیار ایمن و موثر هستند. این واکسن ها بخشی از ایمنی سازی استاندارد برای نوزادان و کودکان است.

یک واکسن علیه مننژیت پنومونی میتواند از سایر فرم های عفونت جلوگیری کند. این واکسن برای نوزادان زیر دوسال موثر نیست اما برای تمام افراد بالای 65 سال و افراد جوان تر با شرایط بیماری مزمن توصیه میشود.

یک واکسن علیه مننژیت مننگوکوک در آمریکا موجود است. این واکسن بصورت برنامه ریزی شده برای افراد 11 تا 18 سال یا افراد با خطر بالا توصیه و استفاده میشود. هم چنین برای کنترل شیوع بیماری در مناطق خاصی از کشور و محیط های شلوغ مانند خوابگاه ها و مسافرین خارج از ایالات متحده استفاده می شود. اطلاعات مناطقی که این واکسن توصیه شده است در مراکز ایالات متحده برای کنترل و پیش گیری از این بیماری موجود است.

پیش آگهی یک عفونت مغزی

با تشخیص زودهنگام و درمان فوری، اکثر مردم از مننژیت باکتریایی بهبود می یابند. روند بهبودی بستگی به سن و شرایط بیمار، میزان شدت بیماری و نوع باکتری ایجاد کننده دارد.

در بعضی موارد پیشرفته؛ مخصوصا هنگامی که بیماری به سرعت با تخریب عصبی پیشرفت میکند، پیشرفت بیماری بسیار سریع است و علی رغم درمان سریع در 48 ساعت اولیه مرگ رخ میدهد.

مشکلات متاخر عفونت های باکتریایی سیستم اعصاب مرکزی میتواند شامل اختلال تشنجی، ضایعه فکری، کوری، ناشنوایی و سایر مشکلات مختلف سیستم اعصاب باشد.

عفونت های ویروسی معمولا دوره خفیف تر، کوتاه تر و کم خطرتری دارند و دارای بهبودی کامل هستند. موارد بسیار نادری از انسفالیت کشنده هستند که میتوانند همراه ضایعه دایمی یا حتی مرگ شوند. اغلب سایر ارگانیسم ها مانند انگل ها و قارچ ها به ندرت حیات را به خطر می اندازند و پیش آگهی بسیار خوبی دارند.

مطالب پیشنهادی :

چه چیزی باعث عفونت مغز میشود

دکتر مجید کیهانی فرد متخصص مغز و اعصاب در تهران، بهترین متخصص مغز در تهران

• About
• Latest Posts

دکتر کیهانی فرد

فوق تخصص مغز و اعصاب at مطب دکتر کیهانی فرد

دکتر مجید کیهانی فرد متولد سال ۱۳۵۲ در شهر اصفهان هستند، ایشان در سال ۱۳۷۰ با رتبه ۵۴ کنکور سراسری در دانشگاه اصفهان به عنوان دانشجوی پزشکی مشغول به تحصیل شدند، ایشان پس از سپری نمودن دوره عمومی در دانشگاه شهید چمران اهواز در دوره تخصصی مغز و اعصاب شروع به تحصیل نمودند و در همان سال با تحقیقات بسیار موثری بر روی بیماری ام اس توانستند موفقیتهای چشمگیری در زمینه کنترل علائم بیماری ام اس به دست آورند.

Latest posts by دکتر کیهانی فرد (see all)

• سرگیجه - 1403-05-21
• علائم سکته مغزی - 1403-05-15
• علائم تشنج در نوزادان – علائم مهم تشنج + فیلم - 1403-01-19