چگونه استرس می‌تواند مغز را تحت تاثیر قرار دهد؟

استرس یکی از اختلالات عصبی شایع است که گروه‌های سنی مختلف را تحت تأثیر قرار می‌دهد. پژوهش‌ها نشان می‌دهند که استرس می‌تواند ناشی از فشارهای کاری و روزمره باشد و در صورت درمان نشدن، منجر به بیماری‌هایی نظیر تشنج، آسیب مغزی، بیماری ام‌اس و سکته مغزی شود. روش‌های مختلفی از جمله ورزش، مدیتیشن، گوش دادن به موسیقی آرام، تزریق بوتاکس میگرن، مراجعه به پزشک و استفاده از درمان‌های نوین مانند آر تی ام اس برای کاهش تاثیر استرس بر مغز موثر هستند.

پژوهش‌ها نشان داده است که استرس و مغز ارتباط نزدیکی دارند. در صورت ابتلا به استرس حتما به دکتر مغز و اعصاب مراجعه کنید تا از طریق روش‌های تشخیصی مانند نوار مغز (EEG) و نوار عصب و عضله علت آن را ارزیابی کند. با ما در این مطلب از دکتر مجید کیهانی فرد همراه باشید تا به شما آموزش دهیم که چگونه بر استرس خود غلبه کنید.

تاثیر استرس بر فعالیت مغزی

از نظر علم پزشکی استرس نوعی مکانیسم دفاعی بدن است که افراد در مواجه با موقعیت‌های مختلف زندگی مانند فشار کاری، گم کردن اشیا‌ء، از دست دادن عزیزان، انجام یک مسابقه مهم و عوامل مشابه با آن روبه‌رو می‌شوند. از طرفی، این نوع پاسخ نوعی هشدار محسوب می‌شود که هر فردی باید به آن توجه کند. تاثیرات استرس بر مغز عبارتند از:

• بروز اختلال در حافظه

استرس شدید می‌تواند تغییرات مغزی مانند ایجاد اختلال در حافظه و الگوهای شناختی ایجاد کند. تاثیر آن بر هیپوکامپ گذاشته می‌شود که مسئول یادگیری و حافظه است. همین موضوع می‌تواند باعث بروز بیماری‌هایی مانند آلزایمر یا پارکینسون شود که زندگی روزمره را با مشکل مواجه می‌کند.

• اختلال در نوروپلاستیسی

مغز دارای قابلیت تطبیق و تغییر با شرایط مختلف است. استرس می‌تواند نوروپلاستیسیته یا همان انعطاف‌پذیری مغز را تحت تاثیر قرار دهد. استرس مزمن می‌تواند با تاثیرات منفی که بر مغز می‌گذارد، باعث کوچک شدن هیپوکامپ شود. انجام فعالیت‌های شاد و مثبت، سبک زندگی سالم، ورزش و معاشرت با افراد گوناگون به حفظ انعطاف‌پذیری مغز کمک می‌کند.

• بروز اختلالات روانی

نقش اضطراب در مغز به گونه‌ای است که می‌تواند بر سلامت روان و عاطفی تاثیرات جدی داشته باشد. افزایش استرس می‌تواند منجر به اضطراب و اختلالات خلقی مانند افسردگی شود. این اتفاق در اثر تغییر عملکرد مغز رخ می‌دهد که باید فورا کاهش پیدا کرده و درمان شود.

• بروز بیماری‌های عصبی

استرس بیش از حد مغز را پیر کرده و خطر ابتلا به بیماری‌های عصبی مانند زوال عقل، ام اس، پارکینسون و انواع آسیب مغزی را چندین برابر می‌کند. در این مرحله لازم است سریعا به پزشک مراجعه کنید تا مراحل تشخیص و درمان برای شما انجام شود.

تاثیر استرس بر مغز به گونه‌ای است که می‌تواند کوچکترین عملکردهای ذهنی را مختل کرده و عواقب جبران‌ناپذیری را به دنبال داشته باشد. کنترل استرس در مراحل اولیه و شدت پایین از ابتلا به بیماری‌های ناشی از اضطراب جلوگیری خواهد کرد.

نقش خدمات دکتر در کاهش اثرات منفی استرس

خدمات پزشکی می‌توانند نقش مهمی در کاهش اثرات منفی استرس بر سلامت روانی و جسمی افراد داشته باشند. در ادامه به برخی از این خدمات و تأثیر آن‌ها در مدیریت استرس و مغز اشاره می‌شود:

• نوار عصب و عضله (EMG)

این آزمایش به بررسی عملکرد الکتریکی عضلات و عصب‌ها می‌پردازد و می‌تواند در شناسایی اختلالاتی که ممکن است به دلیل استرس ایجاد شده باشند، مانند میوپاتی‌ها یا نوروتروفی‌ها، مؤثر باشد. عدم تعادل در عملکرد عضلات ممکن است به افزایش استرس منجر شود و شناسایی این مشکلات به مدیریت آنها کمک می‌کند.

• نوار مغز (EEG)

نوار مغز به بررسی فعالیت الکتریکی مغز کمک می‌کند و می‌تواند اطلاعات لازم را درباره وضعیت روانی فرد و واکنش‌های او به استرس نشان دهد. این آزمایش به‌ویژه در مواقعی که استرس باعث اختلال در خواب یا تغییرات خلقی می‌شود، مفید است.

• تی سی سی دی (TCCD)

تی سی سی دی به بررسی جریان خون در مغز می‌پردازد و می‌تواند به تشخیص اختلالات عروقی مرتبط با استرس کمک کند. تغییر در جریان خون به مغز می‌تواند نشانه‌ای از تاثیرات استرس باشد و بررسی آن می‌تواند در فهم بهتر این تاثیرات موثر باشد.

• آر تی ام اس (RTMS)

تحریک مغناطیسی ترانسکرانیال یکی از روش‌های درمانی جدید است که به کاهش علائم افسردگی و اضطراب کمک می‌کند. مطالعات نشان داده‌اند که این روش می‌تواند در بهبود سطح استرس و اضطراب مؤثر باشد. با تحریک نواحی خاصی از مغز، این درمان می‌تواند به بهبود خلق و خو و کیفیت زندگی افراد کمک کند.

خدمات پزشکی به همراه مشاوره‌های پزشکی می‌تواند علت استرس و تاثیر آن بر مغز را شناسایی کرده و باعث بهبود فرد شود.

استفاده از آر تی ام اس برای کاهش تنش‌های عصبی

بررسی‌ها نشان داده است که آر تی ام اس (RTMS) می‌تواند تاثیرات مثبتی در کنترل استرس و کارکرد مغز داشته باشد. این تکنیک با تولید میدان‌های مغناطیسی قوی، فعالیت الکتریکی نورون‌ها را تحریک می‌کند و می‌تواند به تنظیم خلق و خو و کاهش علائم اضطراب و افسردگی کمک کند. تحقیقات نشان می‌دهند که آر تی ام اس قادر است دردهای مزمن، به خصوص دردهای عصبی  و حملات ناشی از اختلال پانیک را کاهش دهد. علاوه بر این، این روش می‌تواند فرآیند نورون‌سازی را تحریک کرده و عملکرد شناختی، شامل توجه و حافظه، را بهبود بخشد.

پایش تغییرات مغزی با نوار مغز

تغییرات منفی که در اثر استرس در مغز ما می‌افتد، قابل ارزیابی است و نوار مغز نقش بسیار مهمی در بررسی این امر دارد. این روش با قرار دادن الکترودهای کوچک بر روی پوست سر، سیگنال‌های مغزی را ثبت می‌کند و می‌تواند به شناسایی و اندازه‌گیری استرس و تنش‌های عصبی کمک کند. فعالیت‌های مغزی در هنگام تجربه استرس تغییر می‌کنند. به‌طور خاص، امواج بتا (15-40 هرتز) به عنوان نشانه‌ای از استرس، اضطراب و تحریک ذهنی شناخته شده‌اند. افزایش این امواج معمولاً با وضعیت‌های استرس‌زا و اضطراب همراه است. از سوی دیگر، امواج آلفا (8-12 هرتز) می‌توانند نشان‌دهنده کاهش استرس و آرامش باشند. پزشکان و مشاوران می‌توانند با استفاده از نوار مغز، تغییرات مغزی بیمار را در زمان مواجهه با محرک‌های استرس‌زا ارزیابی کرده و برنامه‌های درمانی موثر تر طراحی کنند.

راهکارهای کاهش استرس برای حفظ سلامت مغز

کنترل و کاهش استرس گاهی چالش‌برانگیز می‌شود. در اولین مرحله، هنگام احساس استرس کمی مکث کرده و چند نفس عمیق بکشید. به این موضوع فکر کنید که چه مسئله‌ای باعث استرس شما شده است، تا بتوانید اقدام لازم برای حل آن را انجام دهید. از دیگر راهکارهای کاهش استرس عبارتند از:

• تغییر سبک زندگی

سبک زندگی خود را تغییر دهید. از مصرف غذاهای ناسالم خودداری کرده و به سمت زندگی سالم قدم بردارید. می‌توانید در اولین قدم از تغییرات کوچک شروع کرده و رفته رفته سیستم بدنی و خلق و خوی خود را به این روش عادت دهید.

• ورزش

ورزش یکی از بهترین روش‌های کاهش استرس است. فعالیت‌های بدنی مانند پیاده‌روی، دویدن یا حتی رقصیدن می‌توانند انرژی شما را افزایش داده و تمرکز و انگیزه شما را بهبود بخشند.

• رژیم غذایی سالم

تغذیه مناسب می‌تواند به تعادل هورمون‌ها و بهبود خلق‌وخو کمک کند. مصرف مقدار زیادی آب، میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و پروتئین‌های بدون چربی می‌تواند به کاهش استرس کمک کند. سعی کنید این نوع مواد غذایی را در رژیم خود بگنجانید.

• خواب مناسب

مشکلات خواب می‌توانند علائم استرس را تشدید کنند. تلاش برای داشتن خواب کافی می‌کند تا از فرسودگی ناشی از استرس جلوگیری کنید. خواب مفید باید بین 6 الی 8 ساعت باشد.

• آرامش در رفتار

در مواجهه با رفتارهای متنوع سعی کنید کنترل خود را حفظ کرده و در آرامش برخورد کنید. رفتارهای استرس‌زا اضطراب شما را چندین برابر کرده و سلام مغز شما را به خطر می‌اندازد.

• خودمراقبتی

خودمراقبتی به معنای انجام فعالیت‌هایی است که به شما آرامش و احساس خوبی می‌دهند. این فعالیت‌ها می‌توانند شامل وقت گذراندن با دوستان، پیاده‌روی یا تماشای فیلم‌های مورد علاقه‌تان باشند.

• ترک دخانیات

مصرف دخانیات را کم کرده و متوقف کنید. تمام مواد مضر مانند سیگار، الکل و غیره استرس و تاثیر آن بر مغز را افزایش می‌دهند. دخانیات علاوه‌بر استرس، باعث بروز انواع اختلالات عصبی دیگر نیز می‌شوند.

تکنیک‌های بسیاری برای کاهش نقش اضطراب در مغز وجود دارد که موارد فوق مهم‌ترین آن‌ها بودند. سعی کنید به سلامت مغز و روح خود اهمیت داده و استرس را از خود دور کنید تا عملکرد ذهن شما بهتر باشد.

جمع بندی

در این مطلب به خوبی استرس و تاثیر آن بر مغز مورد بررسی قرار گرفت. استرس به عنوان یک اختلال عصبی شایع، می‌تواند تاثیرات عمیقی بر قدرت حافظه، نوروپلاستیسیته و سلامت عاطفی و روانی فرد داشته باشد. این تأثیرات می‌توانند به بروز اختلالات جدی‌تری مانند افسردگی، زوال عقل و آسیب‌های مغزی منجر شوند. با توجه به روش‌های مختلف برای مدیریت استرس، از جمله فعالیت‌های فیزیکی، مدیتیشن و درمان‌های نوین مانند آر تی ام اس، می‌توان به بهبود کیفیت زندگی و کنترل اثرات منفی استرس کمک کرد.

همچنین، استفاده از نوار مغز (EEG) به عنوان یک ابزار تشخیصی مؤثر می‌تواند به پزشکان در شناسایی و ارزیابی تأثیرات استرس کمک کند. در نهایت، توجه به سبک زندگی، رعایت رژیم غذایی مناسب، خواب کافی، ترک دخانیات و خودمراقبتی از جمله اقدامات کاربردی در کاهش استرس و حفظ سلامت مغز هستند. به منظور دریافت مشاوره از دکتر مجید کیهانی فرد، به منظور تشخیص علت استرس، دریافت مشاوره پزشکی و انجام نوار عصب و عضله در منزل با شماره‌های درج شده تماس بگیرید.

:منابع

https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9163300

https://www.nuvancehealth.org/health-tips-and-news/the-effect-of-stress-on-the-brain-and-ways-to-manage-it#:~:text=Stress%20affects%20neuroplasticity%20in%20two,brain%2C%20including%20shrinking%20the%20hippocampus

https://www.scielo.org.mx/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S1665-5

https://my.clevelandclinic.org/health/diagnostics/9656-electroencephalogram-eeg

https://ansonrecord.com/uncategorized/9889/managing-stress-with-the-five-as#:~:text=For%20adults%2C%20Maness%20suggests%20the,Accept%2C%20Adapt%2C%20and%20Assert

https://www.americanbrainfoundation.org/how-stress-affects-the-brain/#:~:text=When%20we%20deal%20with%20long,make%20decisions%2C%20and%20regulate%20emotions

https://www.mentalhealth.org.uk/explore-mental-health/publications/how-manage-and-reduce-stress#:~:text=Move%20your%20body%20regularly,improve%20your%20focus%20and%20motivation