لرزش دست – چرا دستم می لرزد

لرزش دست از جمله مشکلاتیست که ممکن است در هر سنی اتفاق بیفتد. به طور مثال جوانانی هستند که با استرس دستشان شروع به لرزش می کند و یا اکثر سالمندان به خصوص کسانی که به بیماری هایی مثل پارکینسون مبتلا می باشند به شدت از لرزش دست رنج می برند. در این مقاله به سوالاتی از قبیل علت های لرزش دست و درمان های هر کدام از آنها می پردازیم.

لرزش دست

لرزش دست یا به عبارتی shaky hands یا ترمور، به حرکات ریتمیک و غیر ارادی دست اطلاق می شود که عارضه ی شاخص بیماری خاصی نبوده و ممکن است در بسیاری از بیماری ها یکی از علائم باشد؛ اما هستند کسانی که به این دلیل به متخصص نورولوژیست مراجعه می کنند. اکثر این افراد در حالت عادی متوجه لرزش دست خود نمی شوند اما زمانی که دستان خود را به صورت مسطح و به سمت جلو دراز می کنند قادر به دیدن لرزش هستند.

در بعضی افراد این لرزش خاص تر بوده و ممکن است حتی در سایر قسمت های بدن مثل سر، پا و حتی تار های صوتی باشد و یا اینکه با محرک هایی مثل استرس به شدت تشدید پیدا کند.
علت این عارضه در هر مقطع سنی و با هر سابقه ی پزشکی و خانوادگی متفاوت است. به طور مثال در کسانی که مبتلا به پارکینسون هستند لرزش دست ها به حدی است که فرد به مرور زمان حتی در غذا خوردن هم دچار مشکل می شود.

کسانی که از لرزش دست رنج می برند در کارهایشان با مشکلات زیادی روبرو شده و اگر شغلشان نیاز به ظرافت دست هایشان داشته باشد، مثل جراحی، کار های هنری و…، بدون شک دچار موانعی در زندگی خود خواهند شد. با وجود چنین شرایطی لازم است که این افراد از علت اصلی لرزش دست های خود، مثل استرس یا بیماری های زمینه ای، آگاه شده و با کمک پزشک متخصص سعی در بهبود آن کنند چراکه درمان لرزش دست با توجه به علت اصلی به وجود آورنده ی آن متفاوت است.

انواع لرزش دست

انواع مختلفی از لرزش های دست وجود دارد اما به طور کلی به دو دسته ی action tremor یا لرزش فعالیتی و resting tremor یا لرزش در حین استراحت تقسیم می شوند. لرزش فعالیتی نسبت به نوع دیگر شایع تر است و زمانی اتفاق می افتد که فرد با شروع فعالیت دستانش شروع به لرزش می کند. اما لرزش در حال استراحت خبر از حالتی وخیم تر می دهد و زمانی اتفاق می افتد که دستان فرد حتی در حال استراحت، تکیه به زمین و … لرزش بارزی دارد.

لرزش اساسی دست و یا essential tremor

این لرزش یا ترمور که اصطلاحا لرزش خوش خیم هم نامیده می شود شایع ترین اختلال حرکتی است که حتی به آن لرزش خانوادگی یا ارثی هم می گویند. این ترمور معمولا در بزرگسالی(سنین 40 تا 50 سالگی) و در اندام هایی مثل دست، سر یا سایر نقاط بدن هم دیده شده و با افزایش سن شدتش بیشتر می شود اما معمولا ابتدا دست ها را درگیر می کند.
لرزش اساسی به طور کلی نوعی لرزش فعالیتی است که هنگام انجام حرکات ظریفی مثل نقاشی کشیدن، گرفتن فنجان در دست، استفاده از چکش و یا حتی کشیدن دست ها به جلو لرزش به صورت بارز تری دیده می شود اما در هنگام استراحت آن اندام، به طور مثال هنگامی که دست هایتان را روی ران پا می گذارید، لرزش متوقف می شود. با این وجود استرس عاملی است که معمولا به صورت موقتی لرزش دست را بیشتر می کند.

علت دقیق لرزش خوش خیم دست ناشناخته است اما در نیمی از بیمارانی که لرزش دست داشته اند این لرزش در یکی از اعضای خانواده شان هم وجود داشته؛ با این وجود هنوز ژن مسئول این عارضه پیدا نشده است.

به نقل از مجله ی webmd علت اصلی لرزش اساسی هنوز به درستی شناخته نشده است اما به نظر می رسد که فعالیت غیر عادی الکتریکی مغز که باعث ترمور می شود در تالاموس پردازش شده است. تالاموس ساختاری می باشد که در عمق مغز قرار گرفته و فعالیت ماهیچه را کنترل و هماهنگ می کند.

برخی پزشکان ممکن است برای بررسی دقیق تر علت لرزش دست دستور انجام آزمایش خون هم بدهند تا اگر عاملی وجود دارد که این عارضه را تشدید می کند، مثل اختلالات تیروئیدی یا حتی اضطراب، مشخص شود. البته ممکن است لرزش دست بیمار بعد از مصرف بعضی دارو ها شدت بیشتری بگیرد که با مراجعه به پزشک و بررسی داروهایش می تواند از این مسئله مطلع شود.

علت لرزش دست چیست؟

به طور کلی معمولا علت خاصی برای لرزش دست مشاهده نمی شود اما ممکن است که بعضی از بیماری های نورولوژیک باعث این عارضه شوند.

ام اس :

به طور مثال در بیماری خود ایمنی MS یا مالتیپل اسکلروزیس سلول های ایمنی بدن به پوشش سلول های عصبی حمله کرده و در حرکت پیام در سیستم عصبی اختلال ایجاد می کند. اگر این تار عصبی آسیب دیده، مسئول کنترل حرکات اندامی مثل دست باشند می توانند باعث ایجاد لرزش در آن و عدم کنترل صحیح دست ها شوند.

سکته مغزی :

سکته های مغزی که در آنها رگ های مغزی توسط عواملی مثل پلاک های چربی(به طور مثال در سکته ی ایسکمیک) و یا لخته ی خون(سکته ی هموراژیک) مسدود می شود خون رسانی به یک ناحیه از مغز کم شده و سلول های مغزی آن بخش دچار کاهش سطح مواد غذایی و اکسیژن می شوند. در نتیجه این سلول ها می میرند و اگر مسئول عصب رسانی به بخش خاصی از بدن ،مثل عضلات دست ،باشند کنترل حرکات دست ها با مشکل مواجه شده و فرد دچار لرزش دست می شود.

آسیب مغزی:

با آسیب دیدن بعضی نواحی مغز در اثر ضربه، به خصوص مخچه که در حرکات ظریف بدن و تعادل بسیار موثر است، امکان لرزش دست ها و ناتوانی در انجام حرکات ظریف با آنها، مثل نقاشی و چکش زدن، وجود دارد.

پارکینسون:

لرزش دست در حالت استراحت مشخصه ی اصلی افراد مبتلا به پارکینسون است. در بیش از یک چهارم این افراد لرزش دست حتی در زمان فعالیت هم اتفاق می افتد. در بیماران پارکینسونی با پیشرفته تر شدن بیماری دستانشان به خصوص در هنگام‌گرفتن قاشق و یا لیوان دچار حرکات جهشی شدیدی می شود به حدی که فرد نمی تواند به طور مستقل غذا بخورد.

دیستونی تونیسیته:

در بیماری ای به نام دیستونی تونیسیته ی عضلات به علت تناوب پیام های عصبی دچار اختلال می شود. اگر درک تونیسیته ی عضلات برایتان مشکل است به عضلات گردن خود دقت کنید. این عضلات در حالت هوشیاری باید تونیسیته یا کشش مشخصی داشته باشند تا بتوانند سر شما را به صورت مستقیم نگه دارند اما در هنگام خواب این تونیسیته یا کشش عضلات از بین رفته و سر می افتد.
این کشش در داخل عضلات دست هم وجود دارد و درکسانی که به این بیماری مبتلا هستند با اختلال در کشش یا تونیسیته ی عضلات دست، حرکات ریتمیکی به صورت لرزش در دست ایجاد می شود.

بیماری PTSD

البته گاهی اوقات لرزش دست می تواند جزو علائم بیماری هایی به نام PTSD باشد که در آن بعد از حادثه ی استرس زایی که برای بیمار اتفاق افتاده و یا اینکه فرد به طور مزمن مجبور به تحمل استرس و فشار روانی مزمن بوده است، اتفاق می افتد.

آتاکسی:

در بیماری دیگری به نام آتاکسی بدن فرد به طور کلی دچار لرزشی متناوب می شود که دستش هم از این قاعده مستثنی نیست. این بیماری هم زمینه ی ژنتیکی دارد.

مصرف الکل:

در کسانی که بیش از حد از الکل یا مواد مخدر استفاده می کنند و یا کسانی که به طور ناگهانی مصرف آن ها را قطع کرده اند امکان دارد که لرزش دست مشاهده شود.
به طور کلی زمانی که فردی به ماده ای اعتیاد نورولوژیک یا مغزی پیدا می کند، به مرور زمان این ماده جایگزین ماده ی طبیعی در بدنش شده و اگر فرد به طور ناگهانی مصرف آن را قطع کند و یا به مصرف آن ماده ادامه دهد، پیام رسانی در مغزش دچار اختلال می شود. به همین دلیل توصیه می شود که افرادی که قصد ترک ماده ای را دارند به مرور زمان آن را ترک کنند تا بتوانند به عوارض آن بهتر غلبه کنند.

وجود برخی مواد:

موادی وجود دارند که می توانند با ورود به بدن باعث ایجاد سمیت عصبی -عضلانی شوند. به طور مثال فلز جیوه توانایی عبور از پوست را دارد و زمانی که دماسنج های جیوه ای می شکند اگر شما بخواهید با دست آن را جمع کنید به جیوه فرصت داده اید تا وارد بدن شما شود.
پس اگر بعد از تماس با جیوه دچار مسمومیت با آن شدید حتما به بیمارستان مراجعه کنید.

پرکاری تیروئید:

در یکی از اختلالات تیروئیدی که با نام پر کاری تیروئید شناخته می شود بدن با تولید بیش از حد هورمون های تیروئید متابولیسم بدن را به شدت بالا می برد به حدی که فرد همیشه در حالت هوشیار و گوش به زنگ قرار گرفته و حالت عصبی پیدا می کند. نه تنها خود اثر بالا رفتن متابولیسم بدن ممکن است باعث لرزش دست شود، بلکه استرس و عصبی بودن ناشی از پر کاری تیروئید هم می تواند محرک لرزش یا ترمور دست باشد. در چنین مواردی با حل مشکل زمینه ای که اختلال تیروئید است می توان لرزش دست را به راحتی برطرف کرد.

سمیت کبد:

کبد و کلیه اعضایی هستند که مسئولیت پاک سازی بدن از سموم را بر عهده دارند. زمانی که فردی بعد از مصرف مواد سمی دچار مسمومیت شود ممکن است که به اعضای پاک کننده ی بدن او آسیب وارد شده و در نتیجه دچار علائمی مثل ترمور یا لرزش شود.

اضطراب منتشر

اضطراب منتشر نوعی اضطراب است که معمولا تدریجی و رو به مزمن شدن می باشد. زمانی که فردی به این بیماری مبتلا می شود به علت استرس در بدنش ناقل های شیمیایی ای مثل کاتکول آمین ها آزاد می شوند که تحریک پذیری عضله را بیشتر کرده و می توانند علائمی مثل ترمور ایجاد کنند. به مقاله استرس و اضطراب مراجعه کنید.

کم کاری تیروئید

در صورتی که فردی به بیماری هایی مثل کم کاری تیروئید مبتلا بوده و مجبور به مصرف هورمون های تیروئید سنتتیک یا لووتیروکسین است، اگر دوز نادرستی مصرف کند می تواند حتی علائم پر کاری تیروئید را ایجاد کند. همانطور که گفته شد پر کاری تیروئید می تواند باعث ایجاد تنش و اضطراب در بیمار و در نتیجه لرزش دست شود.

مصرف کافئین

مصرف مواد کافئین داری مثل قهوه، نوشابه های انرژی زا و چای در افرادی که مستعد تپش قلب، بی قراری و اضطراب هستند می تواند باعث لرزش دست شود.

برخی داروها

دارو های لیتیم و سدیم والپروات یا دپاکین که برای درمان روان پریشی استفاده می شوند؛ و همچنین سالبوتامول، کورتیکواستروئید ها و آمفتامین ممکن است لرزش دست را به عنوان عارضه ی جانبی ایجاد کنند.

درمان لرزش دست چیست؟

اگر لرزش دست شما به حدی است که موجب آزار خود و اطرافیانتان می شود می توانید با مراجعه به پزشک متخصص اعصاب یا نورولوژیست و انجام آزمایش های لازم درمان متناسب با مشکل خود را شروع کنید. آنچه مهم می باشد این است که اگر پزشک برای شما دارو و یا تمرینات فیزیکی ای تجویز کرد آن را به طور کامل و به درستی انجام دهید.

• در صورتی که پزشک علت اصلی لرزش دست را بیماری های زمینه ای مثل پر کاری تیروئید و یا نارسایی های کبد و کلیه( به طور مثال با توجه به میزان کراتینین بالای خون شما) تشخیص دهد می تواند یا برایتان دارو تجویز کرده و یا شما را به متخصص دیگری ارجاع دهد. همچنین اگر این دوز دارو های شما است که مشکل ساز شده است می توانید با مشورت پزشکتان دوز آن را تا حدی کاهش دهید.
• در بعضی موارد نکته ی مهم این است که شما اراده ی کافی داشته باشید تا اگر لرزش دستتان به علت روش زندگی غلط شماست آن را برطرف کنید. به طور مثال از آنجایی که مصرف کورتیکواستروئید ها ،یا به عبارتی کورتون، از جمله محرک های لرزش دست است باید بتوانید خود را کنترل کرده و به محض احساس سرماخوردگی یا درد از آنها مصرف نکنید.
• همچنین اگر فردی عصبی هستید، مصرف مواد محرک مثل کافئین موجود در قهوه یا چای نه تنها شما را عصبی تر می کند بلکه لرزش دستتان هم تشدید می شود. به علاوه اگر شما به مواد مخدر و یا الکل اعتیاد دارید باید با کمک پزشک و یا روانپزشک و به آرامی اعتیاد خود را ترک کنید تا دچار علائم خطرناکی نشوید.
• اگر که طبق نظر پزشک لرزش دست شما نیاز به مداخله ی فیزیوتراپیست داشته باشد، می توانید با مراجعه به کلینیک های مخصوص طریقه ی انجام حرکات اصلاحی را یاد بگیرید. کار فیزیوتراپیست این است که با روش های مخصوصی تعادل، هماهنگی و ظرافت را به بدن شما برگرداند. به طور مثال اگر لرزش دستتان ناشی از گرفتگی ماهیچه باشد می توان با حرکات مخصوصی عملکرد و قدرت عضلات دست را تقویت کرد.
• در صورتی که شما نتوانستید لرزش دست خود را با کنترل استرس بهتر کنید می توانید با مراجعه به روانپزشک، تغییر دادن سبک زندگی، انجام تکنیک های ریلکسیشین و یا حتی مصرف دارو های تجویز شده توسط پزشک کنترل هیجانات و استرستان را بر عهده بگیرید.

خوب است بدانید که بهتر است هر چه زودتر و در سنین جوانی کنترل استرس خود را بر عهده بگیرید تا هم اثرات زیانباری بر بدنتان نگذارد و هم این که بتوان راحت تر آن را از بین برد.

دارو درمانی برای لرزش دست

خط اول دارو درمانی برای از بین بردن لرزش دست، دارو هایی مثل پروپرانولول، متاپرولول و نادولول که در دسته ی بتابلاکر ها قرار میگیرند هستند. این دارو های بتابلاکر یا مسدود کننده ی بتا برای کاهش علائم بیماری MS هم استفاده می شوند. در خط دوم دارو های ضد تشنج مثل پریمنیدون قرار می گیرند و برای کسانی که مبتلا به پارکینسون هستند دارو هایی مثل لوودوپا یا پرامی پکسول استفاده می شوند.

در بعضی مواقع پزشک نمی تواند علت اصلی لرزش را تشخیص دهد پس یا برای بیمار دارو های آرام بخش تجویز کرده و یا اینکه با تزریق بوتاکس محل اتصال عصب و عضله را فلج کرده و لرزش دست را تضعیف می کند.

درمان های نوین لرزش دست

در مواردی که لرزش دست با هیچ کدام از روش های بالا بهبود پیدا نکرد، باعث اختلال در زندگی و کار فرد شده بود و یا اینکه نیاز به درمان های قوی تری باشد پزشکان روش های جدید تری مثل تحریک مغز با دستگاه TDCS و یا تحریک عمیق مغزی( DBS) را انجام می دهند.

برای درمان با DBS پزشک ژنراتور کوچکی را در زیر پوست سینه ی فوقانی قرار می دهد. این ژنراتور سیگنال هایی به الکترود کاشته شده در هیپوتالاموس مغز می فرستد تا حرکات ارادی بدن با کنترل بیشتری انجام شود. لازم به ذکر است که این روش برای درمان پارکینسون و دیستونی به کار می رود.
همچنین برای استفاده از دستگاه TDCS الکترود هایی بر روی سر قرار داده می شود که با فرستادن سیگنال هایی به قسمت های خاصی از مغز لرزش دست را تعدیل می کند.
در آخر باید گفت مگر در مواردی مثل بیماری های پارکینسون و دیستونی که به شدت کیفیت زندگی بیمار تحت الشعاع قرار می گیرد، در سایر موارد لرزش دست عارضه ی جدی ای نبوده و می توانید با مراجعه به پزشک و بررسی دقیق تر علت زمینه ای این عارضه درمان خود را شروع کنید.

• About
• Latest Posts

دکتر کیهانی فرد

فوق تخصص مغز و اعصاب at مطب دکتر کیهانی فرد

دکتر مجید کیهانی فرد متولد سال ۱۳۵۲ در شهر اصفهان هستند، ایشان در سال ۱۳۷۰ با رتبه ۵۴ کنکور سراسری در دانشگاه اصفهان به عنوان دانشجوی پزشکی مشغول به تحصیل شدند، ایشان پس از سپری نمودن دوره عمومی در دانشگاه شهید چمران اهواز در دوره تخصصی مغز و اعصاب شروع به تحصیل نمودند و در همان سال با تحقیقات بسیار موثری بر روی بیماری ام اس توانستند موفقیتهای چشمگیری در زمینه کنترل علائم بیماری ام اس به دست آورند.

Latest posts by دکتر کیهانی فرد (see all)

• داروی چربی خون آتورواستاتین| نکات مهم مصرف و تداخلات دارویی - 1403-09-02
• رزوواستاتین؛ داروی چربی خون - 1403-08-23
• برای جلوگیری از سکته مغزی چه بخوریم | دکتر کیهانی فرد - 1403-08-20