ابتدا باید بدانید که تشنج تنها به دلیل بیماری صرع اتفاق نمی‌افتد و ممکن است دلایل مختلفی داشته باشد. صرع از جمله بیماری‌های مغز و اعصاب است که حملات صرع به صورت تشنج شناخته می‌شود. حملات صرع در پی فعالیت غیرعادی و بیش از حد سلول‌های غشایی مغز روی می‌دهد. متاسفانه صرع درمان قطعی ندارند و انواع داروی صرع با هدف کنترل بیماری و جلوگیری از حملات صرع تجویز می‌شوند. انواع داروی تشنج تنها با نسخه پزشک قابل تهیه هستند. در این مطلب از وب‌سایت دکتر کیهانی فرد قصد داریم تا شما را با انواع داروی ضد تشنج آشنا کنیم، پس تا انتها همراه ما باشید.
فهرست مطالب
معرفی انواع داروهای تشنج
انواع داروی تشنج و صرع در ۷۰ درصد بیماران مبتلا به صرع، از تشنج و حملات بیماری جلوگیری می‌کند. داروی تشنج انواع مختلفی داشته و گروه بزرگی از داروها را تشکیل می‌دهد. پزشک متخصص مغز و اعصاب با در نظر گرفتن موارد مختلفی همچون خفیف یا شدید بودن حملات، دیگر داروهای مصرفی بیمار، عوارض جانبی، تشنج در خواب و… داروی صرع مناسب برای بیمار را تجویز می‌کند.
دقت داشته باشید که دوز داروی ضد تشنج برای هر بیمار باید توسط پزشک مشخص شود و به طور دقیق توسط بیمار مورد استفاده قرار گیرد، چراکه بیماران مبتلا به تشنج و صرع، معمولا با تغییر دوز داروها ممکن است دچار مشکل شوند. البته پزشک با هر بار انجام نوار مغز متوجه می‌شود که تاثیر داروها برای این فرد چگونه بوده است و آیا بیمار به تغییر دوز داروهای خود نیازی دارد یا خیر.
۱. فنوباربیتال داروی تشنج پرمصرف
فنوباربیتال (Phenobarbital) یک داروی تشنج است با شیوه آرام کردن اعصاب بیش‌فعال کار می‌کند. این دارو علاوه بر تشنج، برای درمان اضطراب نیز تجویز می‌شود. فنوباربیتال به شکل قرص بوده و باید آن را به همراه مقدار کافی آب ببلعید. دقت داشته باشید که این دارو را باید دقیقا مطابق نظر پزشک مصرف کرد؛ از قطع مصرف یا تغییر دوز دارو بدون نظر پزشک جدا خودداری کنید.
تداخل دارویی فنوباربیتال
پیش از آنکه پزشک برای شما فنوباربیتال تجویز کند، فهرستی از کلیه داروهای مصرفی خود را به اطلاع او برسانید. فنوباربیتال با داروهای زیر تداخل دارد:
- برخی از داروهای درمان عفونت HIV
- سایر باربیتورات‌ها
- الکل یا داروهای حاوی الکل
- آنتی هیستامین‌ها
- پریمیدون
- وریکونازول
- داروهای ضددرد شامل پنتازوسین، بوپرنورفین، بوتورفانول، نالبوفین، ترامادول و پروپوکسیفن
- داروهای خواب
- شل‌کننده‌های عضلانی
- داروهای ضد افسردگی، اضطراب یا شرایط سلامت روان
- داروهای استروئیدی مانند پردنیزون و کورتیزون
عوارض جانبی فنوباربیتال
برخی از عوارض جانبی فنوباربیتال به عنوان یک داروی صرع شایع‌تر هستند و نگران‌کننده محسوب نمی‌شوند، اما در صورتی که این عوارض شدید بوده یا ادامه‌دار شوند، پزشک خود را در جریان قرار دهید:
- خواب‌آلودگی
- سردرد
- سرگیجه
- هیجان یا افزایش فعالیت (به ویژه در کودکان)
- حالت تهوع
- استفراغ
برخی از دیگر عوارض جانبی این دارو جدی‌تر هستند؛ اگر هر یک از علائم زیر را تجربه کردید، بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید:
- کند شدن تنفس یا مشکل در تنفس
- تورم چشم‌ها، لب‌ها یا گونه‌ها
- گیجی
- کهیر
- تاول زدن یا لایه لایه شدن پوست
- تب
۲. سدیم والپرات
سدیم والپرات (Sodium valproate) در دسته داروی صرع قرار دارد و با تجویز پزشک مصرف می‌شود. این دارو به صورت قرص، کپسول و مایع وجود دارد. همچنین فرم تزریقی این دارو نیز در دسترس است که باید در مراکز درمانی تزریق شود. مصرف این دارو برای خانم‌ها در دوران بارداری و شیردهی ممنوع است؛ همچنین اگر در تلاش برای بارداری هستید، نباید از این دارو استفاده کنید. سدیم والپرات را معمولا باید ۱ تا ۲ بار در روز مصرف کرد که پزشک اغلب مراحل درمان را با دوز کمتر آغاز کرده و رفته رفته دوز دارو را افزایش می‌دهد.
تداخل دارویی سدیم والپرات
بعضی از مهم‌ترین تداخل‌های دارویی سدیم والپرات به عنوان یک داروی ضد تشنج به شرح زیر است:
- داروهای درمان HIV و ایدز مانند ریتوناویر
- داروهایی برای جلوگیری از لخته شدن خون مانند وارفارین
- آنتی بیوتیک‌ها مانند اریترومایسین
- دیگر داروهای صرع مانند کاربامازپین
- آسپرین
- سایمتیدین، دارویی برای زخم معده
- داروهای افسردگی یا سایر مشکلات سلامت روان مانند ونلافاکسین، کوتیاپین و دیازپام
- داروهای کاهش کلسترول مانند کلستیرامین
- داروهای پیشگیری از مالاریا مانند مفلوکین و کلروکین
عوارض جانبی سدیم والپرات
مصرف سدیم والپرات نیز مانند هر داروی دیگری ممکن است عوارضی را به دنبال داشته باشد. از جمله عوارض رایج این دارو می‌توان به موارد زیر اشاره کرد که در صورت تشدید این عوارض باید موضوع را حتما به پزشک اطلاع دهید:
- درد معده
- اسهال
- خشکی دهان یا لثه‌های متورم
- لرزش در قسمتی از بدن یا حرکات غیرمعمول چشم
- احساس خستگی یا خواب‌آلودگی
- سردرد
- افزایش وزن
- نازک شدن مو
- پریودهای نامنظم
بعضی از دیگر عوارض جانبی مصرف سدیم والپروات، غیرعادی و جدی‌تر هستند و در صورت تجربه این عوارض باید بلافاصله با پزشک تماس بگیرید:
- افکار خودکشی یا آسیب رساندن به خود
- زرد شدن سفیدی چشم یا پوست
- حالت تهوع یا استفراغ طولانی مدت و شدید
- کبودی یا خونریزی غیرمعمول
- تنفس سریع یا غیرعادی
- گیجی، خواب‌آلودگی یا سرگیجه بسیار شدید
۳. کاربامازپین
کاربامازپین (Carbamazepine) با نام تجاری Tegretol، همراه با دیگر داروها برای کنترل تشنج در بیماران مبتلا به صرع تجویز شده و در گروه انواع داروی صرع قرار دارد. البته این دارو ممکن است برای درمان برخی از دیگر بیماری‌های روانی مانند اختلال دوقطبی نیز مورد استفاده قرار گیرد. کاربامازپین به صورت قرص، کپسول و سوسپانسیون تولید شده و معمولا دو بار در روز مصرف می‌شود. کاربامازپین را با آب ببلعید و از خرد کردن یا جویدن آن خودداری کنید.
تداخل دارویی کاربامازپین
پیش از تجویز کاربامازپین، پزشک را در جریان کلیه داروهای مصرفی خود قرار دهید. کاربامازپین با داروهای زیر در تداخل است:
- مهارکننده‌های MAO مانند ایزوکاربوکسازید، لینزولید، متاکسالون، متیلن بلو، موکلوبماید، فنلزین و…
- آنتی بیوتیک‌های ماکرولید مانند اریترومایسین
- ریفامایسین‌ها مانند ریفابوتین
- آنتی هیستامین‌ها مانند ستیریزین و دیفن هیدرامین
- داروهای خواب یا اضطراب مانند آلپرازولام، دیازپام و زولپیدم
- شل‌کننده‌های عضلانی
عوارض جانبی کاربامازپین
از جمله عوارض جانبی رایج کاربامازپین می‌توان به موارد زیر اشاره که در صورت تشدید این عوارض، باید موضوع را به پزشک خود اطلاع دهید:
- سرگیجه
- خواب‌آلودگی
- یبوست
- خشکی دهان
- مشکل در صحبت کردن
- لرزش غیرقابل کنترل بخشی از بدن
- مشکلات راه رفتن و هماهنگی
برخی از عوارض جانبی کاربامازپین جدی‌تر بوده و در صورت بروز هر یک از آن‌ها، باید بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید:
- کهیر
- ضربان قلب غیرعادی، تنگی نفس و سرگیجه
- زرد شدن پوست یا چشم
- ادرار تیره
- از دست دادن اشتها
- حالت تهوع و استفراغ
- مشکلات بینایی
- خستگی
- تورم صورت، چشم‌ها، پلک‌ها، لب‌ها یا زبان
- مشکل در بلع یا تنفس
- سردرد و سرگیجه
- دردهای عضلانی یا مفصلی
- تاول یا پوسته پوسته شدن پوست
۴. لوتیراستام
لوتیراستام (Levetiracetam) به عنوان یک داروی صرع به دو شکل تزریق داخل وریدی و قرص خوراکی تولید شده و با نام تجاری Keppra برای درمان صرع مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دارو را باید دقیقا مطابق تجویز پزشک مصرف کنید و هرگونه تغییر در دوز یا قطع مصرف دارو ممنوع است. فرم تزریقی لوتیراستام تنها برای افراد بالای ۱۶ سال قابل استفاده است.
تداخل دارویی لوتیراستام
مصرف لوتیراستام با داروهای زیر توصیه نمی‌شود و به همین دلیل ابتدا باید لیست داروهای مصرفی خود را به اطلاع پزشک برسانید:
- آپیکسابان
- کلسیفدیول
- ادوکسابان
- لووکتوکنازول
- متوترکسات
- اورلیستات
- ریواروکسابان
- کاربامازپین
عوارض جانبی لوتیراستام
مصرف لوتیراستام به عنوان داروی تشنج ممکن است عوارض جانبی به دنبال داشته باشد که رایج‌ترین آن‌ها به شرح زیر است؛ در صورتی که هریک از این علائم شدید بود، موضوع را به پزشک خود اطلاع دهید:
- ضعف بدنی و راه رفتن ناپایدار
- سرگیجه و سردرد
- گیجی
- گرفتگی بینی
- پرخاشگری
- از دست دادن اشتها
- استفراغ
- اسهال یا یبوست
- خواب‌آلودگی
- درد مفاصل و گردن درد
- دوبینی
برخی از عوارض جانبی لوتیراستام که به عنوان داروی ضد تشنج مصرف می‌شود، ممکن است جدی‌تر باشند که در صورت بروز آن‌ها باید بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید:
- تشنج‌های بدتر یا متفاوت از تشنج‌های قبلی
- تب، گلودرد یا سایر علائم عفونت
- از دست دادن تعادل یا هماهنگی
- کهیر
- تاول روی پوست
- خارش
- تورم صورت، گلو، زبان، لب‌ها و چشم‌ها
- مشکل در بلع یا تنفس
۵. تیاگابین
یک نمونه از دیگر انواع داروی تشنج، تیاگابین (Tiagabine) است که تهیه و مصرف آن تنها با تجویز پزشک امکان‌پذیر خواهد بود. این دارو به شکل قرص خوراکی تولید می‌شود و معمولا باید آن را ۲ تا ۴ بار در روز همراه غذا مصرف کنید. دقت داشته باشید که مصرف، تغییر دوز یا قطع مصرف این دارو بدون نظر پزشک ممنوع است. پیش از مصرف تیاگابین، راهنمای داخل بسته‌بندی را به دقت مطالعه کرده و درباره مواردی که برای شما کاملا مفهوم نیست، با پزشک خود صحبت کنید.
تداخل دارویی تیاگابین
تیاگابین ممکن است با داروهای مختلفی در تداخل باشد که برخی از آن‌ها به شرح زیر است:
- اورلیستات
- آنتی هیستامین‌ها مانند ستیریزین و دیفن هیدرامین
- داروهای خواب یا اضطراب مانند آلپرازولام، دیازپام و زولپیدم
- شل‌کننده‌های عضلانی مانند کاریزوپرودول و سیکلوبنزاپرین
- برخی مسکن‌ها مانند کدئین و هیدروکودون
عوارض جانبی تیاگابین
مصرف تیگابین ممکن است با عوارض جانبی مختلفی همراه شود که ادامه‌دار یا شدید شدن هر یک از این عوارض را باید به پزشک خود اطلاع دهید:
- سرگیجه یا سبکی سر
- خواب‌آلودگی
- کمبود انرژی یا ضعف
- افسردگی یا عصبانیت
- مشکلات تمرکز
- مشکلات گفتاری یا زبانی
- افزایش اشتها
- حالت تهوع
- دل‌درد
- خارش یا کبودی پوست
- تکرر ادرار یا ادرار دردناک
برخی از عوارض جانبی این داروی تشنج جدی‌تر هستند و در صورت بروز هر یک از آن‌ها باید بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید:
- کهیر
- زخم در داخل دهان، بینی، چشم یا گلو
- علائم شبیه آنفولانزا
- تغییرات بینایی
- ضعف شدید
- بی‌حسی، درد، سوزش یا گزگز دست‌ها و پاها
۶. گاباپنتین
گاباپنتین (Gabapentin) نیز از جمله دیگر انواع داروی ضد تشنج و صرع است که توسط پزشک تجویز می‌شود. این دارو تحریک‌پذیری سلول‌های عصبی (نورون‌ها) در مغز را کاهش می‌دهد و با این شیوه برای کنترل تشنج و انتقال سیگنال‌های درد تاثیر دارد. نام‌های تجاری این دارو شامل ®Horizant،®Gralise و ®Neurontin بوده و مصرف آن تنها با تجویز و دستور پزشک امکان‌پذیر است.
تداخل دارویی گاباپنتین
تداخل‌های دارویی گاباپنتین به شرح زیر است و به دلیل همین تداخلات، اعلام فهرست داروهای مصرفی خود به پزشک اهمیت زیادی دارد:
- داروهای ضد اضطراب
- محصولات سرماخوردگی، سرفه و آلرژی حاوی آنتی هیستامین
- داروهای ضد افسردگی مانند آمی تریپتیلین، فلوکستین و سرترالین
- دیگر داروهای تشنج مانند فنوباربیتال و پریمیدون
- داروهای خاص برای مشکلات معده
- داورهای بی‌حس‌کننده عمومی یا شل‌کننده‌های عضلانی
- داروهای ضددرد
عوارض جانبی گاباپنتین
برخی از عوارض جانبی ناشی از مصرف گاباپنتین، شایع‌تر هستند که در صورت شدید یا ادامه‌دار شدن آن‌ها باید با پزشک خود مشورت کنید:
- احساس خستگی
- سرگیجه یا سردرد
- مشکلات چشمی مانند حرکات غیرمعمول چشم و دوبینی
- حالت تهوع و استفراغ
- تب
- مشکل در صحبت کردن
- عفونت‌های مکرر
- افزایش وزن
- مشکلات حرکتی مانند مشکلات هماهنگی، لرزش یا حرکات تند
برخی از دیگر عوارض جانبی این داروی تشنج یعنی گاباپنتین، جدی‌تر بوده؛ اما شایع نیستند. در صورتی که هر از این عوارض در شما به وجود آمد، بلافاصله موضوع را به پزشک خود اطلاع دهید:
- علائم واکنش آلرژیک: تورم و بثورات پوستی، کهیر، خارش یا پوسته پوسته شدن پوست، تب، مشکلات تنفس یا بلع، خس خس سینه و تورم اجزای صورت
- تغییرات در خلق‌و‌خو یا رفتار: افکار یا اقدام به خودکشی، اضطراب، احساس بی‌قراری، مشکلات خواب، حملات پانیک، احساس پرخاشگری یا عصبانیت و…
- علائم ناهنجاری‌های کبدی: زرد شدن پوست یا سفیدی چشم، ادرار تیره، مدفوع روشن، استفراغ و خونریزی یا کبودی غیرمعمول
- علائم ناهنجاری‌های کلیوی: مشکل در ادرار کردن، تغییر در میزان دفع ادرار، وجود خون در ادرار، افزایش وزن، تورم پاها
- سایر موارد ناهنجاری: تغییر پوست به رنگ مایل به آبی
۷. پرگابالین
پرگابالین (Pregabalin) به صورت قرص، کپسول و محلول خوراکی تولید می‌شود و در دسته داروی ضد تشنج و داروی صرع قرار دارد. این دارو را دقیقا باید مطابق دستور پزشک مصرف کرد که معمولا به صورت روزانه است. دقت داشته باشید که قرص یا کپسول پرگابالین را باید با میزان کافی آب ببلعید و از خرد کردن یا جویدن آن خودداری کنید. تغییر دوز مصرفی این دارو بدون تجویز پزشک ممنوع است.
تداخل دارویی پرگابالین
پیش از آنکه پزشک برای شما داروی پرگابالین را تجویز کند، لیست کاملی از داروهای مصرفی خود را به اطلاع پزشک برسانید. پرگابالین با داروهای زیر در تداخل است:
- انواع قرص خواب
- داروی سرماخوردگی یا آلرژی
- انواع شل‌کننده عضلانی
- داروهای اضطراب یا تشنج
- داروی خوراکی دیابت مانند پیوگلیتازون و روزیگلیتازون
- داروهای مهارکننده آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE) مانند بنازپریل، کاپتوپریل، لیزینوپریل، موکسیپریل، پریندوپریل، کویناپریل، تراندولاپریل و…
عوارض جانبی پرگابالین
پرگابالین همچون دیگر انواع داروی تشنج ممکن است با برخی از عوارض جانبی همراه شود که در صورت شدید یا ادامه‌دار شدن این عوارض، باید موضوع را به پزشک اطلاع دهید:
- خستگی
- سرگیجه یا سردرد
- خشکی دهان
- حالت تهوع و استفراغ
- یبوست یا نفخ
- مشکلات گفتاری
- مشکل در تمرکز
- اضطراب
- از دست دادن تعادل یا عدم ثبات
- تکان دادن غیرقابل کنترل بخشی از بدن
- انقباض عضلانی
- ضعف
- افزایش اشتها و افزایش وزن
برخی از عوارض جانبی پرگابالین جدی‌تر هستند و در صورت بروز هر یک از آن‌ها باید بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید:
- تاری دید، دوبینی یا سایر تغییرات بینایی
- کهیر
- خارش یا تاول پوستی
- تورم چشم‌ها، صورت، گلو، دهان، لب‌ها، لثه‌ها یا زبان
- تورم بازوها، دست‌ها، پاها، مچ یا ساق پا
- تنگی نفس
- درد یا ضعف عضلانی و همراه با تب
- درد قفسه سینه و دشواری تنفس
- خواب‌آلودگی خیلی شدید
۸. استازولامید
استازولامید (Acetazolamide) با نام تجاری ®Diamox شناخته شده و توسط پزشک برای کنترل تشنج تجویز می‌شود. البته استازولامید نوعی داروی ادرارآور نیز بوده که تورم ناشی از بیماری قلبی را بهبود می‌بخشد. باتوجه به طیف مصرفی این داور، بدون نسخه پزشک قابل تهیه نیست و باید آن را دقیقا مطابق دستور پزشک استفاده کنید. این دارو به صورت قرص تولید شده و باید آن را با میزان کافی آب ببلعید.
تداخل دارویی استازولامید
استازولامید که به عنوان یک داروی تشنج تجویز می‌شود، با داروهای زیر در تداخل است:
- متازولامید
- آسپرین و داروهای مشابه آسپرین
- سیکلوسپورین
- لیتیوم
- داروهای درمان دیابت
- متنامین
- سایر دیورتیک‌ها
- فنی توئین
- پریمیدون
- کینیدین
- سدیم بیکربنات
- داروهای محرک مانند دکستروآمفتامین
عوارض جانبی استازولامید
در گروه عوارض استازولامی به عنوان یک داروی تشنج، برخی از آن‌ها رایج‌تر هستند و معمولا به مراقبت پزشکی نیازی ندارند. البته در صورتی که این عوارض دنباله‌دار شوند، باید موضوع را به پزشک اطلاع دهید:
- کاهش شنوایی یا صدای زنگ گوش
- اسهال
- تشنگی
- علائم سنگ کلیه شامل خون در ادرار، درد هنگام ادرار کردن، درد در ناحیه کمر یا پهلو
- از دست دادن اشتها
- احساس ضعف یا سبکی سر
- گرفتگی یا درد عضلانی
- حالت تهوع و استفراغ
- درد یا بی‌حسی در دست‌ها و پاها
- عرق کردن غیرمعمول
برخی از عوارض جانبی پس از مصرف استازولامید جدی‌تر هستند و در صورت بروز هر یک از آن‌ها باید بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید:
- واکنش‌های آلرژیک (بثورات پوستی، خارش یا کهیر، تورم صورت و لب‌ها)
- سطح اسید بالا (مشکل تنفس، ضربان قلب سریع و نامنظم، سردرد، گیجی، ضعف یا خستگی غیرمعمول، حالت تهوع و استفراغ)
- عفونت (تب، لرز، سرفه، گلودرد، درد یا مشکل دفع ادرار)
- آسیب کبدی (ادرار زرد یا قهوه‌ای تیره، علائم شبیه آنفولانزا، از دست دادن اشتها، درد بالای شکم سمت راست، ضعف یا خستگی غیرمعمول، زردی چشم یا پوست)
- تعداد کم گلبول‌های قرمز خون (مشکل در تنفس، احساس ضعف، سبکی سر، ضعف یا خستگی غیرمعمول)
- قرمزی، تاول، لایه لایه یا شل شدن پوست
- کبودی یا خونریزی غیرمعمول
۹. لاموتریژین
لاموتریژین (Lamotrigine) از تشنج ناشی از ابتلا به صرع جلوگیری می‌کند و در دسته داروی ضد تشنج و داروی صرع قرار دارد. البته این دارو برای درمان اختلال دوقطبی نیز استفاده می‌شود. شیوه تاثیر لاموتریژین، آرام کردن اعصاب بیش‌فعال در بدن است. این دارو به صورت قرص خوراکی تولید شده و باید آن را با میزان کافی آب ببلعید؛ از جویدن و له کردن این دارو خودداری کنید. همچنین پیش از مصرف، راهنمای درون بسته‌بندی دارو را به دقت مطالعه کنید.
تداخل دارویی لاموتریژین
همچون دیگر انواع داروی تشنج، لاموتریژین نیز با داروهای مختلفی در تداخل است که در ادامه نام برخی از آن‌ها را معرفی کرده‌ایم:
- آتازاناویر
- قرص‌های ضد بارداری
- ریفامپین
- داروهای خاص برای ضربان قلب نامنظم
- داروهای خاص برای تشنج مانند کاربامازپین، فنوباربیتال، فنی توئین، پریمیدون، والپروئیک اسید و…
- لوپیناویر
- ریتوناویر
عوارض جانبی لاموتریژین
برخی از عوارض جانبی لاموتریژین معمولا نیازی به مراقبت پزشکی ندارند، اما در صورت ادامه‌دار یا شدید شدن این عوارض، باید موضوع را به پزشک اطلاع دهید:
- اسهال
- خواب‌آلودگی
- سردرد یا سرگیجه
- حالت تهوع
- دل‌درد
- لرزش بدن
عوارض جانبی لاموتریژین که باید آن‌ها را بلافاصله به تیم مراقبت خود گزارش دهید، به شرح زیر است:
- واکنش‌های آلرژیک مانند بثورات پوستی، خارش، کهیر و تورم صورت، لب‌ها، زبان یا گلو
- مشکلات بینایی
- تب، درد یا سفتی گردن، حساسیت به نور، سردرد، تهوع، استفراغ و گیجی
- تغییرات ریتم قلب مانند ضربان قلب سریع یا نامنظم، سرگیجه، درد قفسه سینه و مشکل در تنفس
- عفونت با علائم تب، لرز، سرفه یا گلودرد
- آسیب کبدی به صورت درد بالای شکم سمت راست، از دست دادن اشتها، حالت تهوع، مدفوع روشن، ادرار زرد یا قهوه‌ای تیره، زردی پوست یا چشم‌ها و ضعف یا خستگی غیرعادی
- قرمزی، تاول و شل شدن پوست
- افکار خودکشی یا خودآزاری، تغییرات خلق‌و‌خو یا احساس افسردگی
- کبودی یا خونریزی غیرمعمول
۱۰. توپیرامات
توپیرامات (Topiramate) یکی از دیگر انواع داروی تشنج است که با نام‌های تجاری®Topamax و ®Topiragen شناخته می‌شود. علاوه بر کنترل تشنج، توپیرامات برای درمان سردردهای میگرن نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دارو به صورت قرص تولید شده و آن را می‌توان با غذا یا بدون غذا مصرف کرد. اگر مصرف توپیرامات معده شما را ناراحت می‌کند، آن را با غذا مصرف کنید. دوز مصرفی توپیرامات نیز باید توسط پزشک تجویز شود؛ از هر گونه تغییر دوز خودسرانه دارو به طور جدی خودداری کنید.
تداخل دارویی توپیرامات
پیش از تجویز توپیرامات، لیست داروهای مصرفی خود را به اطلاع پزشک برسانید. توپیرامات با داروهای زیر در تداخل است:
- استازولامید
- آنتی هیستامین برای آلرژی، سرفه و سرماخوردگی
- آسپرین و داروهای مشابه آسپرین
- آتروپین
- قرص‌های ضد بارداری
- داروهای خاص برای مشکلات مثانه مانند اکسی بوتینین و تولترودین
- داروهای خاصی برای افسردگی مانند آمی تریپتیلین، فلوکستین و سرترالین
- داروهای خاص برای بیماری پارکینسون مانند بنزتروپین و تری هگزی فنیدیل
- داروهای خاص برای تشنج مانند کاربامازپین، لاموتریژین، فنوباربیتال، فنی توئین، زونیسامید و…
- داروهای خاصی برای مشکلات معده مانند دی سیکلومین و هیوسیامین
- برخی از داروهای پیشگیری از ایجاد لخته خون مانند وارفارین، انوکساپارین، دالتپارین، آپیکسابان و ریواروکسابان
- داروهای بیهوشی عمومی مانند هالوتان، ایزوفلوران، متوکسی فلوران و پروپوفول
- ایپراتروپیوم
- لیتیوم
- فنوتیازین‌ها مانند کلرپرومازین، مزوریدازین، پروکلروپرازین و تیوریدازین
- پیوگلیتازون
عوارض جانبی توپیرامات
رایج‌ترین عوارض جانبی مصرف توپیرامات معمولا نیازی به مراقبت پزشکی ندارد، مگر آنکه این عوارض شدید یا دنباله‌دار شوند:
- احساس سوزش یا گزگز در دست و پا
- مشکل در حافظه یا گفتار
- سرگیجه
- خواب‌آلودگی
- خستگی
- از دست دادن اشتها و کاهش وزن
- حرکات آهسته یا کند بدن
برخی از عوارض جانبی توپیرامات جدی بوده و باید بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید:
- واکنش‌های آلرژیک به صورت بثورات پوستی، خارش، کهیر و تورم صورت، لب‌ها، زبان یا گلو
- سطح اسید بالا با علائم مشکل در تنفس، خستگی غیرمعمول، گیجی، سردرد، ضربان قلب نامنظم و استفراغ
- سطح بالای آمونیاک با علائم ضعف یا خستگی غیرمعمول، گیجی، از دست دادن اشتها، تهوع، استفراغ و تشنج
- تب ادامه‌دار یا شدید
- سنگ کلیه با علائم وجود خون در ادرار، درد یا مشکل دفع ادرار و درد در ناحیه کمر یا پهلوها
- قرمزی، تاول و شل شدن پوست، از جمله داخل دهان
- درد ناگهانی چشم یا تغییر در بینایی مانند تاری دید
- افکار خودکشی یا آسیب رساندن به خود و احساس افسردگی
۱۱. ویگاباترین
ویگاباترین (Vigabatrin) همراه با داروهای دیگر برای کنترل تشنج در بزرگسالان و کودکان بالای ۱۰ سال تجویز می‌شود. این دارو فعالیت الکتریکی غیرطبیعی در مغز را کاهش داده و علائم صرع را کنترل می‌کند. ویگاباترین به صورت قرص خوراکی و پودر تولید می‌شود که پودر را باید با آب مخلوط کنید. این دارو معمولا به صورت دو بار در روز تجویز می‌شود، اما دوز دقیق مصرفی ویگاباترین را باید پزشک تجویز کند.
تداخل دارویی ویگاباترین
ویگاباترین با داروهای مختلفی در تداخل است که بخشی از این فهرست دارویی شامل موارد زیر است:
- آنتی هیستامین‌ها مانند ستیریزین و دیفن هیدرامین
- داروهای خواب یا اضطراب مانند آلپرازولام، کلونازپام، دیازپام و زولپیدم
- شل‌کننده‌های عضلانی
- مسکن‌های اپیوئیدی مانند کدئین
عوارض جانبی ویگاباترین
ویگاباترین ممکن است عوارض جانبی مختلفی ایجاد کند که برخی از آن‌ها رایج‌تر هستند. اگر هر یک از این علائم شدید شده یا از بین نمی‌رود، به پزشک خود اطلاع دهید:
- خواب‌آلودگی
- سرگیجه
- لرزش غیرقابل کنترل بخشی از بدن
- ضعف
- درد مفاصل یا ماهیچه
- مشکلات راه رفتن یا احساس ناهماهنگی
- مشکلات حافظه و فکر کردن
- افزایش وزن
- تورم دست‌ها، پاها، مچ یا ساق پا
- تب
- اسهال
- حالت تهوع و استفراغ
- یبوست و دل‌درد
- سوزش سردل
- گرفتگی دردناک در طول دوره قاعدگی
برخی از دیگر عوارض جانبی ویگاباترین می‌تواند جدی‌تر باشد؛ اگر هر یک از این علائم خاص را تجربه کردید، بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید:
- گیجی
- خستگی
- پوست رنگ پریده
- ضربان قلب سریع
- مشکل در تنفس
- خارش
۱۲. لاکوزامید
لاکوزامید (Lacosamide) از انواع داروی ضد تشنج بوده و برای درمان تشنج‌های جزئی که تنها یک قسمت از مغز را درگیر می‌کند و برای بزرگسالان یا کودکان بعد از یک ماهگی تجویز می‌شود. همچنین لاکوزامید ممکن است همراه با دیگر داروهای ضدتشنج مورد استفاده قرار گیرد. این دارو به صورت قرص و شکل محلول (مایع) وجود دارد و معمولا دو بار در روز مصرف می‌شود. دقت داشته باشید که هرگونه تغییر خودسرانه دوز لاکوزامید ممنوع است.
تداخل دارویی لاکوزامید
لاکوزامید با داروهای مختلفی در تداخل است که میزان این تداخل متفاوت خواهد بود. تداخل‌های دارویی جدی لاکوزامید با داروهای زیر است:
- آپالوتامید
- فکسینیدازول
- متوکلوپرامید
- توکاتینیب
عوارض جانبی لاکوزامید
لاکوزامید نیز همچون دیگر انواع داروی تشنج، ممکن است عوارض جانبی ایجاد کند. گروهی از این عوارض شایع‌تر هستند، اما در صورتی که شدید یا دنباله‌دار شدند، باید موضوع را به پزشک خود اطلاع دهید:
- حالت تهوع و استفراغ
- اسهال
- تاری یا دوبینی و حرکات غیرقابل کنترل چشم
- سرگیجه و سردرد
- خواب‌آلودگی
- لرزش غیرقابل کنترل بخشی از بدن
- مشکلات هماهنگی، تعادل یا راه رفتن
- ضعف
- خارش
برخی از عوارض جانبی ناشی از مصرف لاکوزامید جدی‌تر هستند. اگر هر یک از این علائم را تجربه کردید، بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید:
- ضربان قلب یا نبض تند یا آهسته
- تنگی نفس
- درد قفسه سینه
- غش کردن
- تورم صورت، گلو، زبان، لب‌ها و چشم‌ها
- تب
- کهیر
- خستگی
- زرد شدن پوست یا چشم
- ادرار تیره
۱۳. زونیساماید
زونیساماید (Zonisamide) به عنوان یک داروی تشنج شناخته شده و برای بیماران مبتلا به صرع تجویز می‌شود. این دارو با کاهش فعالیت الکتریکی غیرطبیعی در مغز عمل می‌کند. زونیساماید به صورت کپسول خوراکی تولید شده و معمولا به صورت یک یا دو بار در روز مصرف می‌شود. این قرص را می‌توان همراه با غذا یا بدون غذا مصرف کرد، اما دقت داشته باشید که آن را هر روز در ساعات مشخصی استفاده کنید.
تداخل دارویی زونیساماید
داروهای مختلف با زونیساماید در تداخل هستند؛ در نتیجه پیش از تجویز زونیساماید، کلیه داروهای مصرفی خود را به اطلاع پزشک برسانید:
- مهارکننده‌های کربنیک انیدراز مانند استازولامید
- اورلیستات
- دیگر داروهای درمان تشنج مانند فنوباربیتال و پریمیدون
- ریفامایسین‌ها مانند ریفابوتین
- آنتی هیستامین‌ها مانند ستیریزین و دیفن هیدرامین
- داروهای خواب یا اضطراب مانند آلپرازولام، دیازپام و زولپید
- مسکن‌های اپیوئیدی مانند کدئین
عوارض جانبی زونیساماید
برخی از عوارض ناشی از زونیسامید رایج‌تر هستند؛ در صورتی که این عوارض شدید یا ادامه‌دار شد، موضوع را به پزشک خود اطلاع دهید:
- حالت تهوع و استفراغ
- کاهش وزن
- اسهال یا یبوست
- سوزش سردل
- خشکی دهان
- سردرد یا سرگیجه
- مشکلات خواب
- مشکل در حافظه
- درد، سوزش، بی‌حسی یا سوزن سوزن شدن دست‌ها و پاها
- حرکات غیرقابل کنترل چشم و دوبینی
برخی از عوارض جانبی زونیساماید جدی و غیرمعمول هستند. اگر هر یک از آن‌ها را تجربه کردید، بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید:
- تاول زدن یا لایه لایه شدن پوست
- تشنج‌های بدتر یا طولانی‌تر
- کمردرد ناگهانی
- دل‌درد
- درد هنگام ادرار یا ادرار خونی یا تیره
- تب، گلودرد، لرز، سرفه و سایر علائم عفونت
- زخم در دهان
- مشکل در فکر کردن یا تمرکز
- مشکل در راه رفتن
- درد شدید عضلانی
- ضعف خستگی مفرط
- از دست دادن اشتها
- تنفس سریع
- ضربان قلب نامنظم
۱۴. اتوسوکسیماید
اتوسوکسیماید (Ethosuximide) یکی از انواع داروی ضد تشنج است که برای نوع خاصی از صرع تجویز می‌شود. این بیماری نوعی تشنج است که اغلب در کودکان و افراد جوان اتفاق می‌افتد و در طی آن فرد برای مدت کوتاهی هوشیاری خود را از دست می‌دهد، به جلو خیره می‌شود و به دیگران پاسخ نمی‌دهد. شیوه تاثیر این دارو، کاهش فعالیت الکتریکی غیرطبیعی در مغز است. اتوسوکسیماید به صورت قرص و شربت خوراکی تولید شده و دوز مصرف آن توسط پزشک تجویز می‌شود.
تداخل دارویی اتوسوکسیماید
پیش از تجویز اتوسوکسیماید، لیست داروهای مصرفی خود را با پزشک در میان بگذارید، چراکه اتوسوکسیماید با برخی از دیگر داروها به شرح زیر در تداخل است:
- داروهای ضد افسردگی
- دیگر داروهای تشنج مانند فنی توئین و والپروئیک اسید
- داروهای ضددرد
- آرام‌بخش‌ها
- قرص‌های خواب‌آور مانند آلپرازولام، دیازپام و زولپیدم
- آنتی هیستامین‌ها مانند ستیریزین و دیفن هیدرامین
- داروهای مسکن اپیوئیدی مانند کدئین
عوارض جانبی اتوسوکسیماید
عوارض جانبی ناشی از مصرف اتوسوکسیماید شامل موارد مختلفی است که برخی از آن‌ها رایج‌تر هستند؛ اگر این عوارض ادامه‌دار یا شدید شد، پزشک خود را در جریان قرار دهید:
- حالت تهوع یا استفراغ
- اسهال
- درد یا گرفتگی معده
- از دست دادن اشتها و کاهش وزن
- تورم زبان
- سکسکه
- خواب‌آلودگی
- سرگیجه یا سردرد
- بیدار شدن ناگهانی از خواب در حالت ترسیده
- مشکلات تمرکز
- رشد مو در نقاط غیرمعمول بدن
- نزدیک‌بینی
- خونریزی واژینال
برخی از عوارض جانبی اتوسوکسیماید جدی‌تر هستند و در صورت مشاهده هر یک از آن‌ها باید بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید:
- گلودرد، تب، لرز و سایر علائم عفونت
- درد یا تورم مفاصل
- درد عضلانی
- بثورات قرمز و خارش‌دار، به‌ویژه روی صورت
- تب شدید و بدون علت شناخته شده
- تاول‌های پوستی
مصرف داروی تشنج تنها با تجویز پزشک
در این مطلب از مجله دکتر کیهانی فرد به معرفی بعضی از مهم‌ترین انواع داروی تشنج پرداختیم و عوارض جانبی و تداخل‌های دارویی هر یک از آن‌ها را معرفی کردیم. نکته مهمی که دوباره باید آن را یادآوری کنیم، این است که مصرف و قطع مصرف داروی صرع باید با دستور پزشک انجام شود. همچنین از تغییر خودسرانه دوز داروی ضد تشنج بدون نظر پزشک خودداری کنید. در طول مصرف این داروها نیز باید به طور مستقیم زیر نظر پزشک باشید.
