فهرست مطالب
تحقیقات جدید در توانبخشی بیماران سکته مغزی
با اینکه افراد زیادی سکته مغزی را پشت سر می گذارند ولیکن هنوز تعداد زیادی از بیماران هستند که س از سکته مغزی با معلولیتهای بلند مدت رو به رو می شوند، ولیکن یک خبر خوب برای بیماران سکته مغزی این است که دانشگاه جان هاپکینز تحقیقات جدیدی را بر روی سکته مغزی انجام داده است که امیدها و دریچه های جدیدی را در مورد درمان این بیماران و عوارض بعد از سکته مغزی گشوده است، این مقاله نتیجه تحقیقات دانشمندان در رابطه با توانبخشی بیماران سکته مغزی (توانبخشی فیزیکی بیماران) است.
پیشینه تحقیقات در توانبخشی بیماران سکته مغزی
زمانی که از ما از بهبودی صحبت می کنیم در واقع می خواهیم راجع به انطباق عملکرد مغز با سیستم عصبی با وجود از دست دادن قسمتی از بافت مغز صحبت کنیم، در تمام مقالات و همیشه اولین و بزرگترین توصیه پزشک مغز و اعصاب و دکتر فوق تخصص مغز این است که برای درمان بیماران سکته زمان مهمترین فاکتور به حساب می آید، در واقع لازم است تا همراهان بیمار در تلاش باشند تا سلولهای مغز بیمار ازدست نرود ولیکن ناگذیر بخشی از مغز در مواردی از دست خواهد رفت و آنچه مسلم است باید راهی را برای درمان این دسته از بیماران محیا کرد که توانبخشی بیماران سکته مغزی جرئی از این روشهاست و دانشگاه جان هاوکینز توانسته است تا به خوبی در این مورد تحقیق نموده و به روشهای موثری دست یابد.
جایگزینی سلولهای غیرقابل برگشت
زمانی که سلولهای مغزی و بخشی از مغز از بین رفت، یک رویه غیرقابل برگشت اتفاق افتاده است، حال سوال اینجاست که چگونه می توانیم از باقیمانده مغز برای توانبخشی بیماران سکته مغزی استفاده کنیم و عملکرد عصبی آنها را با عملکرد فیزیکی تطبیق دهیم، به عبارت دیگر از قسمتهای دیگر مغز فرمان انجام عمل را دریافت کنیم.
مطالعاتی که در دانشگاه جان هاوکینز توسط زیلر و همکارانش انجام شد نشان می دهد که ما می توانیم قسمتی از مغز را آموزش دهیم تا برخی از فعالیتهای قسمت های دیگر را انجام دهد.
در یک تحقیق انجام شده بر روی موش های آزمایشگاهی، تعدادی از موشها برای برداشتن غذا از یک فضای خاص آموزش دیدند و پس از آنکه این موشها تحت شرایط سکته مغزی قرار گرفتند همانطور که انتظار می رفت آنها دیگر نمی توانستند تحت شرایط قبل و با دقت به سراغ غذایشان بروند، دانشمندان یکی دو روز پس از سکته مغزی دوباره شروع به آموزش موشها کردند و نتیجه جذاب اینجا بود که آنها پس از یک هفته مجددا شروع به انجام کارهای قبلیشان درست مانند قبل از سکته نمودند.
اثبات تحقیقات
در واقع قسمت آسیب دیده مغز بهبود پیدا نکرد ولی قسمت دیگری از مغز که medial premotor cortex نامیده می شود جایگزین آن شد، برای نشان دادن این موضوع دانشمندان مجددا آن قسمت از کار افتاده مغز را تحت سکته قرار دادند، آنها می خواستند بدانند که موش مجددا شروع به انجام آن کارها می کند یا نه؟ پس از تحقیق متوجه شدند که موش این کارها را انجام می دهد و همین نشان داد که کارها از قسمت دیگر مغز (medial premotor cortex) پشتیبانی و هندل می شوند.
یک آزمایش دیگر از توانبخشی بیماران سکته مغزی
پس از انجام آزمایش فوق که امیدهای جدیدی در توانبخشی بیماران سکته مغزی به آنها داد، طی یک آزمایش مشابه نشان داده شد، در موشهایی که یک روز پس از سکته مغزی آموزش شروع شده بود، آنها توانستند توانایی خود را مجددا به دست بیاورند و این در حالی بود که موش های بیماری که پس از یک هفته شروع آموزش آنها اتفاق افتاده بود نتوانستند توانایی شان را مجدد به دست بیاورند، چنین امری نشان می دهد اگر آموزش در مراحل ابتدایی اتفاق بیافتد، نتیجه بهتری خواهد داشت.
پروژه جاناتان هاپکینز به نام Kata Project یک گردهمآیی از دانشمندان، متخصصان مغز، مهندسین، کارشناسان هنری، محققان صنایع سرگرمی و کارشناسان حیوانات انجام شد و سعی شد تا به بیماران پس از سکته مغزی با عنوان دلفین مجازی شنا کردن آموزش داده شود، در نتایج حاصله از این تجربه منحصر به فرد نشان داده شد عملکرد حرکتی بیمارا سریعتر از درمانهای معمول فعلی بهبود می یابد.
قدرت توانبخشی بیماران سکته مغزی
زیلر می گوید قدرت توانبخشی زودهنگام و قوی بیماران – حتی در حالیکه هنوز در بیمارستان بستری هستند- برای بازیابی توانایی بیمار سکته مغزی لازم و ضروری است، متاسفانه انجام چنین موردی همیشه به عنوان یک استاندارد در اولویت قرار نمی گیرد و به عنوان جامعه پزشکی ما باید یک تغییر فوری و زیاد را در توانبخشی بیماران سکته مغزی به وجود بیاوریم.
درمان هوشمندانه و یک زندگی سالم باعث بهبود بیماران سکته مغزی می شود و می تواند از سکته بعدی نیز جلوگیری کند، اگر بیماری سکته مغزی ایسکمیک را تجربه کند (سکته مغزی ناشی از کمبود خونرسانی به بخشی از مغز)، ممکن است پزشک برای درمان او از داروهای ضد انعقادی مانند وارفارین استفاده کند ولیکن در این خصوص بیماران خاصی که دچار فیبریلاسیون دهلیزی هستند باید به پزشک اطلاع رسانی کنند تا درباره استفاده از دارواهای ضد انعقادی از جمله وارفارین تصمیم درست گرفته شود.
از جمله دیگر رفتار هوشمندانه در درمان، به غیر از دارو درمانی و توانبخشی بیماران سکته مغزی به مواردی از قبیل موارد زیر می توان اشاره کرد
- حفظ فشار خون و نیز سطح کلسترول در خون که بسته به سن و سابقه پزشکی فرد متفاوت است.
- رژیم غذایی سالم و مدیترانه ای از جملهحبوبات، روغن زیتون، غلات، میوه جات، سبزیجات، غذاهای کم چرب و کم نمک
- ورزشهای پیاده روی سریع، دویدن، دوچرخه سواری و شنا برای 30 الی 60 دقیقه و چهار روز در هفته
- لاغری هدفمند، هدف از ورزش های گفته شده ایجاد یک شرایط برای تناسب اندام در قسمت شکم به اندازه تقریبا 80 سانتی متر برای خانمها و 94 سانت برای آقایان است.
دانستنی جالب از تعریف غذای مدیترانه ای
حاصل یک تحقیقات نشان می دهد غذاهای سنتی که در حاشیه دریای مدیترانه استفاده می شود خطر ابتلا به بیماریهایی از جمله سکته، زوال عقل، سرطان، دیابت و بیماریهای قلبی را کاهش می دهد، در منوی این غذاها به طور معمول، میوه جات، سبزیجات و لوبیا با روغن زیتون، آجیل، دانه های کامل، غذاهای دریایی، مقدار متوسط ماست و پنیر کم چرب و مرغ و استفاده مقدار کم گوشت قرمز و شیرینی گنجانده شده است و این رژیم غذایی سالم در درمان و پیشگیری در کنار توانبخشی بیماران سکته مغزی بخش مهمی خواهد بود.
منبع تحقیق : سایت پژوهشکده هاوکینز
دکتر مجید کیهانی فرد متخصص مغز و اعصاب در تهران
- داروی چربی خون آتورواستاتین| نکات مهم مصرف و تداخلات دارویی - 1403-09-02
- رزوواستاتین؛ داروی چربی خون - 1403-08-23
- برای جلوگیری از سکته مغزی چه بخوریم | دکتر کیهانی فرد - 1403-08-20