لرزش بدن (Body tremor) نوعی اختلال عصبی است که در سنین مختلف ایجاد می‌شود. دلایل گوناگونی مانند استرس، مصرف داروهای خاص، مصرف بیش از حد کافئین، الکل، سکته مغزی، آسیب شدید به سر، پارکینسون و غیره در بروز آن نقش دارند. در این بیماری ممکن است پاها، دست‌ها، سر و قسمت‌های دیگر بدن دچار تکان‌های غیر ارادی شوند که اغلب این لرزش‌ها در دست شدیدتر هستند. نگران نباشید! روش‌های درمانی متنوعی مانند دارودرمانی، ورزش، ترک برخی مواد غذایی و غیره برای درمان لرزش‌های بدن وجود دارد که به بهبود شما کمک می‌کنند. برخی اوقات نیز در اثر سبک نادرست زندگی مانند خستگی بیش از حد و مصرف مواد غذایی نادرست این عارضه رخ می‌دهد که به راحتی قابل درمان است. با ما در این مطلب اطلاعات مفیدی در مورد علل لرزش بدن، انواع آن، روش‌های موثر درمان و راه‌های پیشگیری از این بیماری در اختیارتان می گذاریم.
جدول المحتويات
علل لرزش بدن
علل لرزش در بدن گوناگون هستند که هر یک از افراد ممکن است به یکی از آن‌ها مبتلا باشند. از طرفی هرکدام از دلایل زیر نوع لرزش متفاوتی ایجاد می‌کند. در نظر داشته باشید که قرار نیست شما صددرصد به موارد زیر مبتلا باشید. اما در هر صورت علت لرزش بدن باید بررسی شود. علت تکان های بدن عبارتند از:
- مصرف داروهای خاص
- وجود تومور مغزی
- پارکینسون
- مصرف الکل و ترک آن
- بیماری ام اس
- سکته مغزی
- آسیب های تروماتیک مغزی
از دیگر علل شایعی که باعث تکان بدن می‌شود، می‌توان به خستگی بیش از حد، اضطراب، آلزایمر، کهولت سن و خواب نادرست اشاره کرد که هر کدام به نوعی بر بروز این مشکل تاثیرگذارند.
انواع لرزش بدن
لرزش‌های بدن انواع مختلفی دارد که هر کدام دلایل خاص خود را داشته و نشانه‌های گوناگونی بروز می‌دهند. انواع لرزش بدن بر اساس الگوی خاصی که دارند عبارتند از
لرزش ارتواستاتیک (Orthostatic Tremor)
لرزش ارتواستاتیک نوعی لرزش نادر است که اغلب در پاها ظاهر می‌شود. افرادی که به این لرزش دچار هستند هنگام راه رفتن یا نشستن تعادل خود را از دست می‌دهند و حتی ممکن است بایستند. برای تشخیص آن به تخصص و دقت بالایی نیاز است و با لمس عضلات ران و ساق پا مشخص می‌شود.
لرزش پارکینسونی (Parkinsonian Tremor)
لرزش پارکینسون در اثر بیماری پارکینسون ایجاد می‌شود که اغلب هنگامی فرد در حال استراحت است، لرزش عضلات را در پاها، دست‌ها، لب‌ها و حتی چانه خود احساس می‌کند. شدت لرزش بدن پارکینسون با افزایش استرس و ناراحتی افزایش یافته و اغلب در یک سمت از بدن بروز می‌کند که رفته رفته در هر دو سمت بدن حس می‌شود.
لرزش فیزیولوژیک (Physiological Tremor)
لرزش فیزیولوژیک اغلب در انگشت دست بروز می‌کند که در اثر کاهش قند خون، افزایش استرس و اضطراب، مصرف بیش از حد کافئین و خواب ناکافی ایجاد می‌شود. این نوع لرزش جزئی بوده و بدون مصرف دارو درمان می‌شود.
لرزش عملکردی (Functional Tremor)
لرزش عملکردی که ممکن است در اثر اختلال نوروپاتی ایجاد شود، به‌صورت ناگهانی بروز می‌کند. در صورتی که فرد به آن توجه کند، شدت تکان بدن افزایش یافته و در صورت عدم توجه به آن و حواس پرتی، شدت آن کم خواهد شد.
لرزش مخچه‌ای (Cerebellar Tremor)
لرزش مخچه‌ای در اثر ضربه به مخچه، سکته مغزی، بیماری‌های ارثی و تومورهای مغزی بروز می‌کند که هنگام تلاش برای انجام حرکات دقیق مانند کشیدن یک خط راست شدت آن قابل مشاهده است. مدت زمان آن طولانی بوده و به آهستگی رخ می‌دهد.
لرزش دیستونیک (Dystonic Tremor)
این لرزش در افرادی با اختلال دیستونی بروز می‌کند که در آن عضلات به‌طور غیرارادی منقبض می‌شوند. لرزش عضلات در گردن و اندام‌های فوقانی مشاهده می‌شود. فرد می‌تواند با لمس عضلات درگیر، شدت لرزش را کاهش دهد.
لرزش اساسی (Essential Tremor)
این لرزش یکی از شایع‌ترین انواع لرزش‌هاست و معمولاً در دست‌ها و بازوها هنگام فعالیت‌هایی مثل نوشتن مشاهده می‌شود. علت نامشخصی دارد؛ اما ممکن است به علت آسیب جزئی به مخچه باشد و در بسیاری از موارد ارثی است.
تشخیص لرزش بدن
برای تشخیص لرزش بدن به پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید تا معاینات لازم را انجام دهد و سابقه پزشکی‌تان را بررسی کند. مراحل تشخیص این نوع عارضه به شرح زیر است:
- بررسی عصبی: در این مرحله قدرت عضلانی، تعادل بدن، گفتار، آسیب‌های مغزی و موارد مشابه بررسی می‌شود.
- بررسی نوع لرزش: پزشک بررسی می‌کند که لرزش در حالت استراحت بروز می‌کند یا هنگام فعالیت. همچنین به این موضوع که لرزش در یک سمت بدن است یا دو سمت آن توجه دارد تا تشخیص مناسب را بدهد.
- نمونه‌گیری: در صورت لزوم نمونه‌گیری از ادرار و خون تجویز می‌شود.
- تصویربرداری: تجویز تصویربرداری از مغز برای تشخیص آسیب دیدگی انجام خواهد شد.
- الکترومیوگرافی (Electromyography): برای اندازه‌گیری فعالیت غیر ارادی ماهیچه و پاسخ عضلانی به تحریکات عصبی انجام می‌شود که می‌تواند مشکلات عضلانی یا عصبی را شناسایی کند.
موارد فوق بر اساس شدت لرزش برای بیمار تجویز می‌شود تا مناسب‌ترین راه درمان برای فرد در نظر گرفته شده و بیماری بهبود یابد.
درمان لرزش بدن
لرزش اغلب با داروهایی مانند بتابلاکرها (beta-blockers) و داروهای ضد تشنج کنترل می‌شود. در موارد شدید، جراحی‌هایی مانند تحریک مغناطیسی مغز و تحریک عمیق مغزی یا تزریق بوتاکس ممکن است باعث بهبود تکان بدن شود. تغییرات سبک زندگی مثل کاهش کافئین و مدیریت استرس نیز موثر هستند. همچنین، فیزیوتراپی و کاردرمانی نیز می‌توانند به بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به لرزش کمک کنند. همیشه با پزشک خود مشورت کنید تا بهترین تشخیص و روش درمان در اختیار شما قرار گیرد.
لرزش در بیماری های عصبی خاص
اختلالاتی مانند بیماری ام اس (MS)، سکته مغزی و آسیب‌های مغزی ناشی از ضربه، از جمله دلایل شایع لرزش هستند. همچنین، بیماری‌های تحلیل‌برنده‌ای مانند پارکینسون (Parkinson’s) که به سلول‌های عصبی خاصی در مغز آسیب می‌رسانند، می‌توانند باعث لرزش شوند. مغز ما دارای بخش‌هایی است که مسئول کنترل حرکات دقیق و هماهنگ هستند. هنگامی که این بخش‌ها به دلیل بیماری یا آسیب دچار اختلال می‌شوند، پیام‌های عصبی به درستی منتقل نشده و عضلات به صورت غیرارادی منقبض می‌شوند که این امر منجر به لرزش بدن می‌شود. به عنوان مثال، در بیماری پارکینسون، آسیب به سلول‌های عصبی در بخشی از مغز به نام نام جسم سیاه (Substantia nigra)، باعث کاهش تولید دوپامین می‌شود که یک انتقال‌دهنده عصبی مهم است. کاهش دوپامین منجر به اختلال در کنترل حرکات و بروز لرزش عضلات می‌شود.
پیشگیری و مراقبت های پس از درمان لرزش بدن
روش‌های متعددی برای پیشگیری و مراقبت پس از درمان لرزش بدن وجود دارد که در زیر به آن‌ها اشاره کرده‌ایم. کافی است تا این نکات را به خوبی اجرا کنید.
- کاهش مصرف کافئین
- ترک الکل
- افزایش استفاده از مواد غذایی سالم مانند سبزیجات
- کاهش اضطراب و افزایش آرامش
- تنظیم الگوی خواب
- ترک انواع دخانیات
- مصرف به موقع داروها
- افزایش فعالیت بدنی و ورزش در هفته
موارد فوق کمک می‌کند تا به تکان های غیر ارادی بدن دچار نشوید. در صورتی هم که به تازگی این عارضه را درمان کرده‌اید، با استفاده از نکات ذکر شده می‌توانید روند درمان را تسریع کرده و بهبود ببخشید.
جمع بندی
لرزش بدن اغلب در افراد مسن رخ می‌دهد؛ اما در صورت ابتلا به بیماری‌های گوناگون مانند سکته مغزی، ضربه به سر، افسردگی و پیروی از روش‌های نادرست زندگی مانند مصرف دخانیات، الکل و مواد غذایی نا‌سالم، افراد جوان نیز در معرض ابتلا به آن قرار خواهند داشت. خوشبختانه می‌توان با استفاده از ورزش، تغذیه مناسب و اضافه کردن عادت‌های سالم به زندگی از ابتلا به لرزش عضلات جلوگیری کرد. افرادی نیز که دوره درمان خود را سپری می‌کنند، می‌توانند با استفاده از نکات ذکر شده در خصوص مراقبت‌های بعد از درمان به خوبی تکان بدن را کنترل کنند. به منظور تشخیص به موقع و درمان لرزش های بدن خود می‌توانید به دکتر مجید کیهانی فرد به عنوان یکی از بهترین متخصصان مغز و اعصاب مراجعه کنید و با اطمینان کامل درمان را به ایشان بسپارید تا دوباره به روند عادی زندگی برگردید.
منابع:
https://www.ninds.nih.gov/health-information/disorders/tremor
https://my.clevelandclinic.org/health/symptoms/tremor
https://www.mountsinai.org/health-library/symptoms/tremor