فهرست مطالب
- 1 تشنج تغییرات الکتریکی در فعالیت مغز است. این تغییر میتواند باعث علامت های شدید و قابل ملاحظه بشود یا اینکه هیچ گونه علامتی نداشته باشد.
- 2 انواع تشنج
- 3
- 4 علائم تشنج
- 5 چیزهایی که باعث تشنج میشوند؟
- 6
- 7 عوارض تشنج
- 8 روش تشخیص
- 9 درمان
- 10 چه کار هایی برای کسانی که دچار تشنج شده اند، میتوان انجام داد ؟
- 11
- 12 پس از تشنج
- 13 زندگی با صرع
- 14 راه های پیشگیری
تشنج تغییرات الکتریکی در فعالیت مغز است. این تغییر میتواند باعث علامت های شدید و قابل ملاحظه بشود یا اینکه هیچ گونه علامتی نداشته باشد.
علائم تشنج شدید شامل لرزش های شدید و از دست دادن کنترل است. با این وجود، تشنجهای ملایم میتوانند نشانه ای از یک بیماری باشند، به همین دلیل دارای اهمیت هستند. به همین دلیل اشخاصی که این علائم را دارند باید تحت درمان قرار بگیرند.
انواع تشنج
1- تشنج غیرصرعی
این حالت ممکن است به دلیل آسیب، مثل ضربه به سر یا یک بیماری به وجود بیاید. زمانیکه تشنج غیرصرعی درمان بشود، از بین میرود.
2- تشنج های جزئی
این حالت بوسیله ی صرع به وجود میایند. این حالت باعث تشنجهای مکرر میشود. این مدل از تشنج فقط یک طرف مغز را درگیر میکند که باعث گرفتار شدن یک طرف از بدن نیز میشود. تشنج جکسون، ناحیه گیجگاهی یا کانالی، اسم های دیگر این نوع از تشنج هستند.
3- تشنج های عمومی
این گونه از تشنج، دو طرف مغز را درگیر میکند و در نتیجه دو طرف بدن را مبتلا میکند. این حالت شامل تشنجهای گراند مال، انقباضی-پرشی است، که در نتیجه ی صرع بوجود میاید.
علائم تشنج
هر دو تشنج جزئی و عمومی می توانند با هم یا پشت سر هم اتفاق بیافتند. علائم آن ها ممکن است از چند ثانیه تا چند دقیقه در هر حمله به طول بیانجامد. بعضی اوقات، علائم قبل از این که تشنج اتفاق بیوفتد، پدیدار میشوند، که عبارتند از:
- حس ترس یا اضطراب
- حالت تهوع
- گیجی
- تغییر در بینایی
- حرکت های پرشی که باعث افتادن اشیا از دست ها میشود.
- سردرد
- بی حسی
علائمی که نشان میدهد یک تشنج در حال وقوع است، شامل:
- از دست دادن هوشیاری به همراه منگی
- اسپاسم های غیرقابل کنترل
- ترشح مایع و کف در دهان
- سقوط
- احساس مزه ی ناخوشایند در دهان
- دندان قروچه
- گاز گرفتن زبان
- حرکت های سریع و ناگهانی چشم
- ایجاد صداهای ناهنجار
- بی اختیاری ادرار و مدفوع
- تغییرات سریع در خلق و خوی
چیزهایی که باعث تشنج میشوند؟
تشنج، از چندین بیماری منشا میگیرد. هرچیزی که بر بدن تاثیر منفی میگذارد، میتواند به مغز نیز آسیب برساند و باعث تشنج شود. مانند:
- گاز گرفتگی
- مصرف الکل
- گزش حشرات
- عفونت مغزی مثل مننژیت
- نقض مغزی در زمان تولد
- خفگی
- مواد مخدر
- داروهایی که وابستگی زیادی ایجاد میکنند
- تغییر در تعادل الکترولیت های بدن
- شوک الکتریکی
- صرع
- فشارخون بالا
- تب
- ضربه مغزی
- نارسایی کبد و کلیه
- سکته
- هایپوگلایسمی
حتی ممکن است که تشنج، به صورت ارثی وجود داشته باشد.
عوارض تشنج
تشنج در صورتی که درمان نشود، نشانه ها ممکن است بدتر یا حتی طولانی تر شوند. تشنجهای طولانی ممکن است باعث کما و یا حتی مرگ شوند.
تشنج ممکن است با سقوط و از دست دادن کتنرل، موجب آسیب دیدن شود. به همراه داشتن یک دست بند شناسایی برای در جریان گذاشتن فوریت های اورژانس در مواقع حمله از اهمیت زیادی برخوردار است.
روش تشخیص
تشخیص نوع تشنج سخت است. بسته بر نوع نشانه هایی که وجود دارد، آزمایش های مشخصی برای تشخیص دقیقتر نوع این حالت باید انجام شود. پزشک معالج بر اساس سابقه پزشکی که وجود دارد، تصمیم گیری میکند. آزمایش هایی هم وجود دارند که به تشخیص بهتر کمک میکنند، مانند:
- آزمایش خون برای بررسی تعادل الکترولیتی مواد خون
- آزمایش نخاع برای تعیین عفونت
- بررسی سموم موجود در بدن
نوار مغز میتواند به پزشک معالج شما در تشخیص تشنج کمک کند. این آزمایش، امواج الکتریکی مغز را بررسی میکند. سی تی اسکن و ام ار ای هم با پیدا کردن تومور یا انسداد عروقی، به تشخیص کمک شایانی میکنند.
درمان
درمان تشنج، بر مبنی درمان دلایلاین حالت است. با درمان علایم آن، ممکن است بتوان از حمله های دیگر جلوگیری کرد. درمان های تشنج در صرع شامل موارد زیر است:
- دارو درمانی
- ترمیم ناهنجاری های مغز بوسیله جراحی
- تحریک سلول های عصبی
- رژیم غذایی کتوژنیک
چه کار هایی برای کسانی که دچار تشنج شده اند، میتوان انجام داد ؟
بهتر است محیط اطراف را خلوت کنید تا از آسیب های بیشتر جلوگیری شود. با به پهلو خواباندن او، تکیه گاهی برای سر او قرار دهید. با او بمانید و در صورت بوجود آمدن علائم زیر با اورژانس تماس بگیرید :
- حمله بیش از 3 دقیقه طول بکشد.
- بعد از حمله به هوش نیایند.
- دچار تشنجهای مکرر شوند.
- برای اولین بار مبتلا به این حالت شده باشد.
- شخص باردار باشد.
پس از تشنج
اقدامات زیر باید بعد از رخ دادن تشنج، انجام شود:
- معاینه ی فرد برای بررسی جراحت ها
- اگر تا الان موفق به به پهلو کردن او نشدید، این کار را انجام دهید.
- با انگشت خود مجاری تنفسی را از هرگونه مایع های اضافی و بزاق باز کنید و هرگونه اشیای که دور گردن او است را باز کنید.
- با او تا زمان هوشیاری بمانید.
- محیطی امن و راحت برای استراحت او فراهم کنید.
- تا زمانی که به طور کامل از شرایط و محیط اطرافش آگاه نیست، چیزی برای نوشیدن و یا خوردن به او ندهید.
- بپرسید امروز چندم است؟ تو کی هستی و سوالاتی از این دست تا آگاهیش بازگردد، ممکن است چندین دقیقه طول بکشد.
زندگی با صرع
زندگی با صرع می تواند چالش برانگیز باشد. اما اگر شمادرست حمایت شوید، ممکن است زندگی بدون مشکل و سالمی داشته باشید. بطور مثال:
- به دوستانتان و خوانواده آموزش داده بدهید تا درباره کارهایی که در حین تشنج باید انجام داد، بیشتر بدانند. این شامل قدم برداشتن برای کاهش آسیب ها هنگام حمله است. مثل قرار دادن تکیه گاه برای سر، شل کردن لباس های تنگ و به پهلو خواباندن هنگام استفراق
- زندگی روزمره خود را ادامه دهید، کارهایی را برای دور زدن صرع و تاثیر آن بر روی زندگی خود انجام دهید. مثلا اگر نمیتوانید رانندگی کنید، به شهری نقل مکان کنید که دارای سیستم حمل نقل عمومی خوبی است.
- پزشکی پیدا کنید که با او راحت باشید.
- از راه های آرامش دهنده مثل یوگا، مدیتیشن، تای چی استفاده کنید.
- از گروه های حمایتی بیماران صرع هم میتوانید بهره ببرید.
راه های پیشگیری
در خیلی از شرایط تشنج، قابل پیشگیری نیست، به هرحال داشتن یک سبک زندگی سالم، میتونه شانس ابتلا به این بیماری را کاهش دهد. همچنین انجام یکسری از کارها میتواند مفید واقع شود از جمله:
- برخورداری از خواب کافی
- رژیم غذایی سالم
- ورزش منظم
- عدم استفاده از مواد مخدر
- استفاده از تکنیک های کاهش اضطراب
آیا این مطلب مفید بود؟ امتیاز بدهید
دکتر مجید کیهانی فرد متخصص مغز و اعصاب در تهران
کلینیک فوق تخصصی مغز و اعصاب دکتر مجید کیهانی فرد
- میگرن چیست – آیا میگرن باعث مرگ میشود - 1403-08-12
- علت بی حسی انگشتان پای چپ چیست؟ - 1403-07-14
- چرا سمت چپ سر درد می گیرد- سردرد سمت چپ سر - 1403-07-08