فهرست مطالب
مثانه عصبی چیست؟
مثانه عصبی یا نوروژنیک، مثانه ای است که عملکرد آن به دلیل آسیب به عصب های مثانه و نرسیدن پیام عصبی به آن معیوب است. درمان مثانه عصبی باعث بازیابی کنترل دوباره دستگاه ادرار می شود.
عصب های مختلفی در ناحیه مثانه وجود دارند که کنترل عضلات مجاری ادراری را بر عهده دارند و باعث می شوند تا شخص ادرار خود را تا زمانی که آن را با اراده خود تخلیه می کند، نگه دارد. این فرایند به طور طبیعی توسط مغز کنترل می شود و پیام عصبی در هنگام دفع ادرار از مغز به مثانه ارسال می گردد.
مثانه عصبی چه علائمی دارد؟
یکی از علائم مثانه عصبی عدم توانایی کنترل ادرار است. علاوه بر این می تواند باعث افزایش ادرار شود. همچنین دارای علائم دیگری است که عبارت‌اند از:
- قطره قطره بودن جریان ادرار
- ناتوانی در تخلیه کامل مثانه
- احساس فشار در هنگام ادرار
- عدم کنترل مثانه
- افزایش عفونت های مجاری ادراری
- چکه کردن ادرار
- عدم تشخیص پر بودن مثانه
علل ایجاد اختلال در مثانه
نرسیدن پیام عصبی از مغز به مثانه که می تواند به دلیل اختلالات مغزی و آسیب به عصب های مثانه باشد باعث این اختلال می شود. برخی از اختلالات مغزی که باعث بروز این بیماری می شوند عبارت‌اند از:
- بیماری آلزایمر
- تومور های مغزی و نخاعی
- فلج مغزی
- بیماری پارکینسون
- آسیب های نخاعی
- نقص نخاعی مادرزادی
- سکته
مواردی که موجب آسیب به عصب های مثانه می شود نیز عبارت‌اند از:
- دیابت
- مصرف بیش از حد مشروبات الکلی
- آسیب های ناشی از عمل جراحی ناحیه لگن
مثانه عصبی چه عوارضی دارد؟
آسیب به عصب های مثانه باعث عدم دریافت پیام عصبی از طرف مغز توسط مثانه می شود. این عامل سبب پر شدن بیش از حد مثانه و عدم توانایی تخلیه آن می گردد که به آن احتباس ادراری گفته می شود.
احتباس بیش از حد ادرار در کلیه یا مثانه سبب افزایش خطر عفونت مجاری ادراری می شود. عفونت کلیه ها و مجاری ادراری به مرور زمان می تواند باعث از کار افتادگی کلیه شود.
تشخیص
پزشک به منظور اطمینان از تشخیص خود، علاوه بر بررسی سوابق پزشکی و معاینه فیزیکی، چند نمونه آزمایش های تشخیصی را برای بیمار تجویز می کند. این آزمایش ها شامل موارد زیر می گردد:
- سیستوسکوپی که به منظور بررسی عملکرد و ظرفیت مثانه انجام می شود.
- الکترومیوگرافی برای بررسی آهنگ هماهنگی عملکرد عضلات مثانه صورت می گیرد.
- تصویربرداری از مغز، ستون فقرات و سیستم عصبی
- تصویربرداری از کلیه و مثانه
درمان مثانه عصبی
پزشک ممکن است از بیمار بخواهد در فواصل زمانی معینی ادرار کند که این عمل مانع از پر شدن کامل مثانه می شود. علاوه بر این بیمار باید تعداد دفعات قطره قطره بودن ادرار را نیز ثبت کند. پزشک در نهایت بر اساس این موارد بهترین درمان برای مثانه عصبی را به بیمار ارائه می دهد. تمرینات کگل نیز که به صورت روزانه که برای تقویت عضلات لگن و مجرای ادرار و همچنین به کنترل مثانه کمک می کند.
# تحریک الکتریکی
یکی از گزینه های درمانی تحریک الکتریکی مثانه است که با قرار دادن الکترود های بسیار کوچک در مثانه انجام می شود. الکترود ها نیز در هنگام تحریک شدن می توانند با ارسال پالس های الکتریکی به مغز، به بهبود کنترل مثانه کمک می کند.
# دارو
برای درمان و کنترل اختلال مثانه عصبی دارو خاصی وجود ندارد اما برخی دارو ها به منظور افزایش یا کاهش انقباض عضلات مثانه توسط پزشک تجویز می گردند.
# کاتتر یا سوند ادراری
در مواردی ممکن است به پیشنهاد پزشک برای تخلیه کامل مثانه از کاتتر یا سوند ادراری استفاده شود. این فرایند شامل قرار دادن یک لوله نازک پلاستیکی در داخل مثانه برای تخلیه ادرار می گردد. از آنجا که این عمل باعث افزایش خطر عفونت های مجاری ادراری می شود لذا مصرف آنتی بیوتیک در دوز پایین برای کاهش خطرات ناشی از عفونت مجاری ادراری برای بیمار مورد تجویز قرار می گیرد.
# عمل جراحی
عمل جراحی به منظورکار گذاشتن اسفنکتر مصنوعی، ایمپلنت و استنت در مثانه انجام می شود که سبب تحریک ماهیچه های مثانه می گردد.
دکتر مجید کیهانی فرد متخصص مغز و اعصاب در تهران