جدول المحتويات
سرطان مغز نوعی بیماری مغزی است که به دلیل رشد سلول های سرطانی در بافت مغز اتفاق می افتد. سلول های سرطانی رشد کرده و باعث ایجاد تومور در مغز و اختلال در عملکرد آن می‌شود.
این اختلالات شامل کنترل ماهیچه ها، احساسات، حافظه و اعمال طبیعی بدن است. تومور هایی که دارای سلول های سرطانی هستند، تومور های بدخیم و تومورهایی که به طور عمده شامل سلول های غیر سرطانی می‌شوند را تومور های بدخیم گویند. سلول های سرطانی که از بافت های مغز به دیگر قسمت ها رشد می‌یابند، تومور های مغزی اولیه نامیده می‌شوند و تومور هایی که از دیگر قسمت های دیگر بدن به مغز می‌رسد، تومور های مغزی ثانویه یا متاستاز گفته می‌شوند.
درجه بندی سرطان مغز
هیچ کدام از انواع سرطان های مغزی شبیه دیگری نیستند. درجه بندی تومور ها بر اساس چگونگی ظاهر شدن سلول ها در تومور به صورت میکروسکوپی است. درجه بندی انواع مختلف سرطان از خوش خیم الی بدخیم یا نوع 4 در ادامه بیان شده است:
نوع 1
بافت خوش خیم است و سرعت رشد آن‌ها آهسته است.
نوع 2
بافت بدخیم است و سرعت رشد نسبت به نوع 1 بیشتر است.
نوع 3
بافت بدخیم دارای سلول هایی است که با سلول های طبیعی بسیار متفاوت است. سلول های غیرعادی دارای ظاهری ناهنجار بوده و به صورت فعال در حال رشد هستند.
نوع 4
بافت بدخیم دارای سلول هایی است که دارای ظاهر بسیار غیرعادی بوده و به سرعت در حال رشد هستند.
سرطان مغزی شامل چه مراحلی می‌شود؟
پیشرفت سرطان مغز وابسته به نوع سلول و درجه آن دارد زیرا سرطان مغز به ندرت اندام های دیگر بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهد در حالی که برخی دیگر از انواع سرطان مانند سرطان ریه یا سرطان پستان بر اساس پیشرفت سرطان و انتشار سلول های سرطانی در دیگر قسمت های بدن درجه بندی می‌شوند. به طور کلی سرطان مغز دارای چهار درجه از 0 الی 4 است که نوع 4، شدید ترین نوع آن بوده که حاکی از پیشرفت سرطان در دیگر اندام های بدن است.
متاستاز سرطان مغز
سلول های سرطانی که در یکی از اندام های بدن رشد می‌کنند می‌توانند از طریق سیستم لنفاوی و از طریق جریان خون به قسمت های دیگر بدن مانند مغز وارد شوند. تومور هایی که به‌وسیله چنین سلول های سرطانی شکل می‌گیرند و در اندام های دیگر رشد می‌یابند، تومور های متاستاز نامیده می‌شوند. متاستاز سرطان مغز ، توموری است که در اندام های دیگر بدن رشد می‌کند و درون بافت های مغز پیشرفت می‌کند. تومور متاستاز مغزی نسبت به تومور های مغزی اولیه شایع تر هستند.
چه چیزی موجب سرطان مغز می‌شود؟
تومور های مغزی اولیه از انواع مختلف بافت های مغزی نشات می‌گیرد. متاستاز سرطان مغز به دلیل انتشار سلول های سرطانی از یکی از اندام های بدن به مغز است؛ اما علت تغییر از سلول های عادی به سلول های سرطانی در هر دو نوع تومور های مغزی اولیه و ثانویه تاکنون مشخص نیست. بر اساس اطلاعات به دست آمده توسط محققان احتمال پیشرفت سرطان در افرادی که دارای برخی عوامل خطرناک هستند، بسیار زیاد است.
عوامل خطرناک شامل مشاغلی نظیر پالایش نفت که بیشتر در معرض مواد شیمیایی هستند نسبت به افراد عادی بیشتر در معرض ابتلا به سرطان مغز قرار دارند. سابقه خانوادگی از دلایل عمده ابتلا به این نوع سرطان به شمار نمی رود. مصرف دخانیات، بودن در معرض مواد پرتوزا و ویروس HIV هرچند از دلایل اصلی به شمار نمی روند اما می‌توانند جز عوامل مؤثر در بروز این بیماری باشند. اگر چه به ادعای خبرگزاری های بسیار، اسپارتام aspartame که نوعی شیرین کننده مصنوعی است موجب سرطان مغز می‌شود اما بر اساس مطالعات و یافته های سازمان غذا و دارو آمریکا FDA، این ماده به هیچ عنوان موجب سرطان مغز نمی‌شود و استفاده از آن در محصولات بلامانع است.
سرطان مغز دارای چه علائمی است؟
اگرچه این بیماری دارای برخی علائم زودهنگام است اما عمده ترین علائم آن شامل موارد زیر است که عبارت‌اند از:
- مشکل در راه رفتن و سرگیجه
- ضعف ماهیچه ها به عنوان مثال ضعف دست و پا
- سردرد های شدید یا خفیف – به مقاله سردردهای خطرناک مراجعه کنید
برخی علائم اصلی دیگر شامل موارد زیر می‌شود:
- حالت تهوع
- استفراغ
- تاری دید
- تغییر در میزان هوشیاری فرد
- خواب آلودگی
- کاهش ظرفیت ذهنی و آشفتگی
- اختلال حافظه
- اختلال در تکلم
- تغییرات اخلاقی
- توهم
- ضعف در یک سمت بدن
- اختلال در هماهنگی
- خستگی
برخی از این علائم ممکن است در بعضی افراد وجود داشته باشد و وجود آن‌ها در فردی دال بر سرطان مغز نیست. برخی از انواع سرطان نیز ممکن است علائم اندکی از خود بروز دهند.
سوالات خود را با متخصص مغز و اعصاب در میان بگذارید
دکتر مجید کیهانی فرد متخصص مغز و اعصاب در تهران